Epson eh-ls11000w

[J.A.F._Doorhof]

De Epson LS11000W
Er zijn altijd van die momenten in mijn leven dat ik bijna niet kan wachten, en momenten dat je denkt "ach leuk, even kijken wat er vernieuwd is"
Soms ben je enorm teleurgesteld en soms niet, wat zal vandaag worden?

In een regenachtig Emmeloord loop ik naar de studio met maar 1 gedachte, de LS11000 van Epson.
Nu kun je je afvragen, "Frank waarom zo een spanning/enthousiasme, je hebt toch al zoveel gezien?"
Ja helemaal waar, maar Epson is toch altijd wel een bijzonder moment, laat me dat eerst uitleggen, zodat de rest van het verhaal ook op zijn plek valt.

HEEL lang geleden stonden we op een ladder met 2 vrienden een CRT bak aan het plafond te hijsen, er werd flink heen en weer geroepen dat het toch echt moest opschieten omdat het bijna niet meer te houden was, de reden van een CRT was heel erg simpel, de digitale projectoren die we geprobeerd hadden waren allemaal linea recta naar de winkel terug gegaan omdat het simpelgesteld gewoon troep was, alleen de Sony W400Q was eigenlijk goed te noemen maar op een gegeven moment was de linker kant van mijn scherm rood en de rechterkant blauw, en wel zo erg dat er eigenlijk niet meer naar te kijken was, en alternatieven... die waren er niet... behalve CRT.

Dat heeft HEEL lang geduurd, van NEC naar Seleco naar een Sony G70 en uiteindelijk een paar Barco's waar ik samen met oa Rob Dingen nog fanatiek mee bezig ben geweest om filters voor de lenzen te plaatsen omdat in vergelijk met de Sony de kleuren van de Barco gewoon ronduit slecht waren.

Alles was koek en ei in huize Doorhof, behalve dat Annewiek (en ik) er soms gillend gek van werden als de projector een hercalibratie nodig had, dat moesten we echt even plannen in de agenda, en zorgen voor een goed "ZEN" moment.

Ondertussen in andere gebieden
CRT was heer en meester in het Home Theater.
Maar ondertussen werd er wel geprobeerd aan de stoelpoten van de CRT te knagen door de digitale revolutie. Die als ik heel eerlijk ben gewoon lachwekkend was tov een CRT. Natuurlijk waren er leuke projectoren zoals toen de BenQ, Plus Piano (die het stempel luchtvervuiler meekreeg tenzij je van frituurlucht hield (grapje maar vooral bij nieuw absoluut waar)) en ook heel voorzichtig wat 3M projectoren maar zoals je al leest voornamelijk data projectie.

De Home Theater revolutie
Scalers, Home Theater PCs, aanpassen van filters, calibraties etc. we hebben het allemaal gedaan. De eerste Progressive scan DVD spelers (PSM-1) de eerste echte HT-PC's met eigen scaler kaart (Immersive) etc. langzaam aan groeide de stroom rekening maar het beeld..... tja... het werd wel beter maar toch kwam er ergens een omslag.

JVC bracht een serie projectoren uit die me letterlijk deden trillen in mijn schoenen.
De eerste unit die echt een CRT versloeg op alle gebieden was er niet, maar man wat kwam het nu dichtbij en op een gegeven moment ging zelfs deze verstokte CRT liefhebber overstag.

JVC heeft jaren in ons home theater gehangen en werd op een gegeven moment van de troon verstoten door Sony. Ik weet nog goed dat ik met de vertegenwoordiger in de demo ruimte zat om de nieuwste "beta" te testen en dat de contrast ratio na calibratie veel hoger uitviel dan de folder, na een telefoontje is de folder later aangepast, dit is daarna eigenlijk nooit meer gebeurt, sterker de contrast ratio's die je in folders ziet zijn bijna lachwekkend en totaal onrealistisch te noemen. Maar Sony had een plan.... de beste Home Theater projectoren op de markt zetten, en heel eerlijk ik ben nog steeds een grote Sony fan, vooral op motion is Sony gewoon de beste op dit moment, maar vlak absoluut JVC niet uit, HDR processing was tot de laatste generatie Sony eigenlijk eenzaam aan de top, ook absoluut zwart is bij de JVC gewoon net iets dieper (maar iets ten koste van detail in dat zwart). Bij Sony en JVC zou je bijna zeggen, het maakt bijna niet uit welke je koopt, alleen in een absolute batcave met alles donker en zeer kritische ogen zie je echt verschil en zelfs dan... is het stuivertje wisselen in mijn optiek.

Maar goed dit ging toch over Epson Frank?
Inderdaad.

Dit ging allemaal door mijn hoofd terwijl ik naar de studio liep.
Want waarom ben ik, terwijl ik zelf naar Sony/JVC kijk zo verdraait enthousiast over die Epson.

De baanbreker en giant killer
Epson is een vreemde eend in de bijt, zonder twijfel.
In het nog niet zo verre verleden was een strijd tussen 2 merken Panasonic en Epson. Beide in ongeveer hetzelfde segment en het was letterlijk om en om welke er beter uit kwam, tot Epson een enorme sprong maakte in beeld kwaliteit en ook op de markt kwam met een serie zeer betaalbare projectoren die eens niet op data gericht waren maar op films.... (ENORM verschil).

Panasonic was al redelijk rap einde verhaal en de laatste paar jaar mag je eigenlijk wel stellen dat als je onder de 3000 euro een projector zoekt eigenlijk alleen de Epson 9400 als kandidaat boven komt. Ik kan er weinig anders van maken, Epson heeft met de 9400 een projector neergezet die gewoon steen en steen goed is voor een prijs.... tja die gewoon eigenlijk te goedkoop is voor wat je krijgt (maar daar hoor je me niet over klagen begrijp me goed).

Is het een Sony ?
Nee natuurlijk niet
Is het een JVC ?
Nee natuurlijk niet

Het is een Epson.....
Ondertussen steek ik de sleutel in het slot en open de deuren van de studio, van de kou in de relatief warmte, dat begint goed.
Doos is niet indrukwekkend en ineens realiseer ik me weer waarom ik zo een hekel heb aan unboxing video's.
Maar goed, hij zit er gelukkig in, een witte zowaar.

En dat is meteen de eerste verassing.
Je zou zweren dat je een 9400 voor je hebt, als ik dat vergelijk met de tank van een JVC die ik de dag ervoor nog met gevaar voor mijn rug in een doos heb moeten proppen dan snap je dat als je hem alleen moet ophangen je bij beide de pineut bent, maar een Epson zie ik me wel alleen met Annewiek aan het plafond krijgen, een JVC..... ja echt niet daar moet nog iemand bij.

Maar goed, is het niet zo dat gewicht ook kwaliteit bepaald?
Helemaal waar, zwaarder is beter (meestal).
Maar voor heel veel mensen geldt ook dat ze gewoon een "normale" projector aan het plafond willen hebben en een Epson in het wit, gewoon even heel eerlijk is wel een stuk minder "storend" dan een grote zware zwarte JVC/Sony unit. Voor ons persoonlijk... maakt het geen bal uit, we komen van CRT LOL alles is klein en licht (hoewel mijn rug daar anders over denkt, maar daar zijn pilletjes voor, voor beter beeld niet).

Het moment is daar, hij gaat aan... de spanning is ondertussen te snijden... maar waarom eigenlijk?

Aziz.... LICHT !!!!
Met een mechanisch geluid komt de Epson tot leven, een automatische lens afdichting met een plakbandje.... (goed dat we dat al gezien hadden en het plakbandje verwijderd hadden).

Maar wat is er nu zo bijzonder aan die LS11000?
Wel laat me dat uitleggen.

Normale projectoren gebruiken een UHP/XEON etc. lamp als lichtbron.
Dit kun je HEEL voorzichtig vergelijken met een normale lamp zoals wij die kennen, vooral in ECO modes kan het voorkomen bij dit soort lampen dat er HEEL soms wat geknipper te zien is, laat de projector een paar uur op highlamp mode lopen en vaak lost dit het probleem op, maar zelfs als je dit geknipper niet ziet (wat dus echt niet hoort) is de werking van de lamp wel gelijk alleen valt het ons totaal niet op.... tot.......

Een andere lichtbron is een laser.
Ik zal niet exact uitleggen hoe dit werkt maar in feite vervangt een laser unit de lamp en dit heeft een paar hele goede eigenschappen.

1. De projector geeft een VEEL rustiger beeld.
Dit is echt zoiets van je moet het zien, eerst valt het veel mensen niet op maar het is zoiets als de eerste keer dat je motion flow gebruikt, vooral op de LOW stand is dit echt een toevoeging (in mijn optiek) en zie je pas het geschok van 24/23.973hz als je terug schakelt. Let wel motion flow kan ook veel kapot maken, dus een goede implementatie is key.

2. De projector verloopt iets minder maar gaat wel veel langer mee.
Ik kan niet zeggen dat een laser minder verloopt qua calibraties, tot nu heeft elke unit die ik voor hercalibratie gehad heeft het ook wel nodig gehad. Maar wat wel opvalt is dat de projectoren veel en ik bedoel echt VEEL langer hun lichtoutput houden.

Laser op
De toevoeging van een laser aan een 9400 zou voor mij al een enorm upgrade zijn geweest en eigenlijk had ik dat ook verwacht, de realiteit is wat anders geworden, zowel positief als negatief.

Negatief
Het nieuwe menu is..... hoe zeg ik dat netjes, gewoon troep.
het is een enorme achteruitgang tov de oude menu's, daarnaast is het onbegrijpelijk dat je bij dit soort projectoren het menu niet kan verplaatsen, het kalibreren is daardoor echt een "hel" alles valt net achter het menu en de positie van de analyzer is echt een kwestie van goed plaatsen en elke keer weghalen om settings te checken, aub Epson kom met een firmware upgrade waar je het menu kan verplaatsen.

Verder is het nieuwe menu een beetje jaren 90/00 het is niet lelijk maar absoluut niet iets waarvan ik zeg "high-end"
Maar goed, het JVC menu vind ik tot op de dag van vandaag ook spartaans vormgegeven.

Anyway... het werkt

Positief
Die lijst is een HEEL stuk langer.

Ten eerste hebben we bij deze Epson de optie om paneel alignement uit te voeren (erg belangrijk) alleen niet zo uitgebreid als bij Sony, het stopt hier met de hoeken en algemeen, heel eerlijk.... in 99% van de gevallen zal dit MEER dan genoeg zijn.

Ten tweede iets wat op ELKE projector zou moeten zitten, laat ik dat herhalen.
TEN TWEEDE IETS WAT OP ELKE PROJECTOR ZOU MOETEN ZITTEN......

Panel adjustments voor color uniformity....
Je kan je misschien afvragen waarom ik dat bijna uitschreeuw via de digitale hoofdletters... je kan je niet indenken hoe belangrijk dit is, de klant merkt hier vaak helemaal niets van maar we keuren regelmatig units af bij hercalibraties omdat in mijn optiek er teveel verkleuring in een paneel zit. Door dit bij te kunnen regelen zal dit het aantal repairs zeker met 80-90% terug brengen. Dit is gewoon eigenlijk ongelofelijk dat dit nog niet op elke projector te vinden is, het is een super snelle en makkelijke manier om projectoren gewoon uniform te houden gedurende hun levensduur (tot een bepaalde mate) en dingen zoals wat ons gebeurde met de W400Q zijn dan "verleden tijd".

Natuurlijk heeft ook de LS11000 weer grayscale calibraties in zowel de standaard 2/3 optie (2 plekken 3 kleuren) maar ook een maar liefst 11 stappen fine adjustment, als je nu de grayscale niet recht krijgt

Ook het CMS is weer zoals bekend van Epson super goed in te stellen.

Calibraties
Ik kan er een lang verhaal van maken....
Maar dat doen we maar niet.
Na calibratie valt alles letterlijk zo dicht binnen de marges bij REC709 dat ik me afvraag of ik ooit een projector heb gehad die beter was, nu moet ik meteen eerlijk zeggen dat unit 2 slechter kan zijn of misschien nog beter, er is altijd wat verloop maar een grayscale van boven naar beneden onder een procent afwijking is gewoon top.

Ook het CMS is in REC709 erg goed.

Bij HDR hebben we natuurlijk het bekende probleem dat er gewoon geen projector bestaat die het allemaal native kan weergeven, dus hier moet de truken doos echt open geklapt worden.

Contrast ratios
Vanaf nu ga ik dit anders doen.
Ik hou het bij de ANSI contrast meting bij dit soort projectoren.
Ik merk gewoon dat het steeds moeilijker word om een echt goede contrast meting te doen.
Ik zie duidelijk dingen veranderen in de opbouw van de software en panelen waardoor het al bijna niet meer te doen is om een echt onderscheidt te maken tussen full on en full off en met auto iris. Tegenwoordig zijn de units dermate goed in het zwart dat een afwijking die amper te zien is voor de normale mens de metingen volledig omgooien. Er zijn projectoren die ik naast elkaar heb gezien waar ik een verdubbeling van het contrast gemeten heb maar waar ik met de beste wil van de wereld geen enkel verschil kon zien.

ANSI contrast is een heel ander verhaal, dit is direct te zien op nagenoeg elke projector.
ANSI contrast meet ik met een checkerboard op verschillende plekken en daar word een gemiddelde van genomen.
Full on full off is eigenlijk alleen interessant voor de boekjes, native gebruiken we eigenlijk nooit (er staat altijd wel iets aan), maar ANSI contrast is gewoon onmogelijk te beïnvloeden, er is geen enkele manier (op dit moment, tenzij je met leds gaat werken) om dit te beïnvloeden en het geeft mijn inziens ook de beste waarde voor performance.

Dus op dit moment doe ik het als volgt.
Blacklevel : goed genoeg voor een batcave, perfect voor een verduisterde ruimte.
Lightoutput : op 75% meer dan genoeg voor een flink scherm van 2.40 breed. Let ook op, met een laser blijft dit ook langer zo, een UHP lamp verliest enorm veel lichtoutput over zijn levensduur.
Ansi Contrast : 427:1

En dat is best hoog.
Sterker alles boven de 400 is in mijn optiek bijna een garantie voor een zeer contrastrijk beeld zonder het bekende "melkeffect" bij bv aankomende koplampen.

HDR
Waar JVC lange tijd heer en meester was op HDR gebied is Sony daar heel dicht bij in de buurt gekomen met de laatste generatie high-end projectoren, en hoewel de 9400 absoluut geen bagger HDR neer zet, was het verschil wel altijd HEEL erg pijnlijk te zien, dus hoe doet de 11000 dit?

Wel ik kan je zeggen dat ik nog steeds met een enorme big smile dit zit te typen.
Wat een mooi beeld komt er van de 11000 af, misschien klopt er dan geen bal van de calibratie qua BT2020 en de gamma curve komt niet in de buurt van wat het moet zijn (let op dit geldt voor ALLE projectoren) maar man, man, man wat is dit een genot om naar te kijken.

De kleuren spatten echt van het scherm en na wat correcties (standaard bij HDR) moet ik eerlijk zeggen dat als ik blind zou moeten zeggen of ik naar een Epson kijk of een Sony ik toch echt even goed zal moeten kijken. Waarom noem ik geen JVC?

JVC is er altijd wel makkelijk uit te halen, het zwart is iets dieper maar fijn zwart detail is iets minder, dit maakt een JVC herkennen in een shoot out vaak iets makkelijker als je weet waar je naar moet kijken (nogmaals het verschil is niet meer zo enorm), Maar de Epson en de Sony lopen toch wel heel dicht langs elkaar op dit moment.

No scaling no problems
Een van onze forum leden heeft deze text ooit gebruikt in zijn profiel, de reden had volgens mij te maken met alle experimenten die we toen deden met "vreemde" scaling formules om een CRT niet buiten de bandbreedte te laten lopen maar wel smoother/mooier te krijgen. En laten we eerlijk zijn, aan de ene kant klopt dit nog steeds.

Ik ben een ENORME voorstander van gewoon alles uit te zetten, behalve wat ECHT noodzakelijk is, dus vaak zie je bij mijn calibraties allemaal dingen als "auto contrast/sharpness/noise etc" allemaal uit staan. Ik weet nog goed de hilarische opmerkingen gedurende de ISF trainingen dat al die extra features er op zaten voor marketing en eigenlijk het beeld helemaal niet beter maakte maar wel zorgde voor enorme artifacts zoals MPEG Banding en Noise. Dus elke keer als ik die waardes zie staan en me realiseer dat we tegenwoordig super schone bronnen hebben als BD en UHD... tja dan is natuurlijk iets als Noise reductie eigenlijk een nonissue, tenzij je zelf allemaal troep aan het beeld toevoegt.

Wat me opvalt aan veel projectoren in het goedkopere segment is dat er eigenlijk altijd wel een soort van "ringing" aanwezig is, soms storend en soms amper zichtbaar. De testpatronen van de LS11000 zien er netjes en schoon uit, iets wat je mag verwachten van dit soort units, maar combineer dit met een laser en ineens is het denk ik duidelijk waarom zoveel mensen claimen dat een laser unit ENORM veel meer rust in het beeld heeft dan een UHP lamp. De kleine trillingen (niet zichtbaar) in het beeld van een UHP lamp beïnvloeden het beeld absoluut ondanks dat het dus amper opvalt, een laser geeft een enorm rustig beeld en met de juiste instellingen moet ik heel eerlijk zeggen dat ik zou zweren naar een echt 4K beeld te kijken.

We gebruiken vaak dezelfde scenes voor een review en tot nu heb ik nog nooit op bv 9400 zoveel detail in het pak van DeadPool gezien als met de LS11000. Maar er is meer.

Motion flow
Voor sommige een kreet die ze ritueel willen verbranden, voor andere iets wat het liefst tot 11 zou moeten kunnen. (snap je die niet zoek dan even op Spinal Tap) ik zit er een beetje tussenin.

Een GOEDE motion flow zou voor mij op de stand LOW moeten staan en misschien zelfs wel LOW -.
Op de Epson is motion flow altijd goed geweest maar zeker niet "perfect" iets waar bv Sony in mijn optiek echt in excelleert.
Met de LS11000 is er een nieuwe weg ingeslagen heb ik het idee, het voelt totaal anders.
op LOW heb ik ongeveer hetzelfde gevoel als op mijn Sony, ik zit nog steeds naar film te kijken alleen is alles net iets soepeler en zijn kleine schokjes zoals het begin van "the Dark Knight" nu ineens lekker smooth (dit is een scene die normaal schokt en waar zelfs veel motion flow oplossingen zich danig in verslikken, je kan dit vergelijken met de "Pilar test" die we vroeger tot vervelens toe gebruikt hebben uit the 5th element)

Op de hoogste stand is het eigenlijk lachwekkend maar ook ZEER indrukwekkend.
ik kan echt amper langer dan 5 minuten naar motion flow op de hoogste stand kijken en de Epson is geen uitzondering, het is alsof je naar een surrealistische film kijkt, alles lijkt enorm opgeplakt... let wel dit is niet NEGATIEF, sterker het is ENORM indrukwekkend wat zowel Sony als Epson doen met motion flow op dit moment, want artifacts zie ik wel maar zijn STUKKEN minder dan laat zeggen 2 jaar geleden, het is meer de "look/feel" die ik niet mooi vind, maar artifacts.... ze zijn er maar het is echt erg goed geworden.

Op de stand LOW is de motion flow van de Epson meer dan bruikbaar en zou ook absoluut mijn advies zijn om te gebruiken.

Lawaai
Soms denk ik wel eens dat mensen in een home theater de film uitzetten en met hun oor naast de projector gaan hangen om te horen of hij lawaai maakt.... tja JA dus... er is een lichtweg, dus ook een koelweg, en daar draaien fans, dus tja als je op een bepaalde manier je hoofd kantelt en de goede hoek tussen de roosters zoekt dan hoor je een fluittoon... maar dit hoor ik op alle projectoren, NASsen, laptops, TVs etc. Dus nu even serieus.

De oude E-shift maakte een vreemd fluitend geluid, bij een film hoorde je dit niet maar eerlijk is eerlijk het was er wel en in hele stille passages als de unit vlak bij je staat was dit wel te horen.

Dit is echter verleden tijd (of mijn oren zijn HEEL veel slechter geworden), ik hoor absoluut geen fluit toontjes meer, wel hoor ik de koeler, exact zo hard als een 9400, een Sony en JVC zijn wel iets rustiger, maar zoals gezegd... dat zijn tanks in vergelijk met deze slanke projector. Ik zit bij de calibraties ongeveer op 40cm van de projectoren en zelfs dan als ik naar de radio luister via de laptop hoor ik eigenlijk de fans amper meer, dus als hij aan het plafond hangt en een film draait.... de LS11000 is gewoon stil klaar

Let wel.. zodra je de lightoutput boven de standaard 75% zet dan hoor je de koelers wel een stuk meer, ongeveer vergelijkbaar met iets tussen de medium en highlamp modes op de 9400.

Ik zou zeggen, de LS11000 voldoet volledig aan de verwachting qua geluid, hij is gewoon lekker rustig. En E-shift is absoluut niet meer te horen.

Kijk ervaring
pfffff
Dat was het moment natuurlijk, je kan mooie getallen hebben maar dat zegt vaak weinig over het echte beeld.
Het is enorm moeilijk uit te leggen waarom, maar geloof me, ik heb units gezien die "perfect" gekalibreerd waren maar waar de klant bij ons mee binnen kwam omdat het beeld gewoon volledig doodgedrukt was of juist veel te veel van het beeld afknalde. Alleen grafiekjes zeggen heel weinig.

Waar de LS1100 echt in EXCELLEERT en ja dat is express met hoofdletters, is de enorme rust in het beeld en de ENORME 3D werking. Je ziet me dit vaker roepen en voor mij is dat echt 90% van de film ervaring qua beeld, ik val enorm op een 3D beeld met enorme rust en dat is iets wat ik jaren gemist heb met projectoren met een lamp. Zoals gezegd je merkt het bijna niet, maar ga maar na.

Een tijd geleden ben ik van een Sony Laser naar een JVC UHP gegaan en nu weer naar een Sony Laser.
Het eerste wat direct opviel was.... de rust in het beeld, een laser is niet alleen maar om lang te kunnen kijken (qua uren) maar de grootste voordelen zitten voor mij in de rust, ik kan dat echt niet genoeg benadrukken, en dit was ook een van de redenen dat ik weer terug ben gegaan naar laser. LET WEL beide JVC en Sony projectoren liggen me erg na aan het hart dus ik ga absoluut niet roepen dat de een beter is dan de ander, wel vind ik een laser absoluut de voorkeur hebben.

De prijs
Ik denk dat ik niet hoef te roepen dat prijs het nadeel is van laser.
Een deel van die prijs is natuurlijk dat je nooit meer een lamp hoeft te vervangen, wat vaak betekend dat je net wat vaker de projector toch maar aanzet voor een film ipv op de TV te kijken en de projector te sparen voor de echte knallers. Maar zelfs dan kom je vaak niet aan het prijs verschil tussen de UHP versie en de laser versie van een projector.

En dit Epson eigenlijk heel erg netjes.
De LS11000 is in mijn optiek een flinke stap hoger dan een 9400, vooral op HDR praten we hier over een TOTAAL andere projector en toch heeft Epson al dit moois voor onder de 5000 euro neer gezet (mail even voor de actuele prijs). Nog steeds een stuk duurder dan een 9400 en hiermee plaatst Epson zich in een gevaarlijk gebied.

Dit is namelijk ook het gebied waar je in de buurt komt van de instappers van Sony en JVC.
Dus laat ik maar meteen de olifant in de ruimte benoemen.

Heb je een batcave dan zou ik PERSOONLIJK iets bijleggen voor een Sony of JVC.
Beide hebben op blacklevel wel duidelijk een voordeel en vooral in een batcave is dat iets wat je kan gaan zien als je veel films kijkt met donkere scenes. LET WEL de Epson is niet slecht, hij zet een fantastisch black level neer, maar in een batcave gaat het nu eenmaal ook om die laatste paar procenten.

Ga je naar een ruimte waar ook maar enigszins licht binnenkomt (lees ALLES waar je niet in echt PITCH BLACK zit) word het verhaal totaal anders, JVC verliest daar mijn inziens meteen zijn voordeel op het zwart en zou het gaan tussen de Sony en Epson (tenzij je perse een JVC wil natuurlijk). Dan moet ik gewoon eerlijk zijn en ondanks dat ik Sony enorm hoog heb zitten vind ik de LS11000 toch wel een betere keuze.

Je krijg dan misschien geen full 4K maar wel een laser tov een UHP lamp en dat heeft dermate veel voordelen dat ik dat absoluut zou prefereren, helemaal voor het prijsverschil als je de Sony of JVC op laser wil hebben, je praat dan over behoorlijke verschillen.

Een nieuw tijdperk
Epson laat met de LS11000 zien dat ze de onderkant van de markt eigenlijk best onder controle heeft en zich nu gaat wagen aan het stukje niemandsland tussen de Epson en JVC/Sony markt. En eerlijk is eerlijk... in dat stuk is het toch wel een erg mooie projector die Epson neerzet en ik zou echt niet weten wat ik onder de 5000 euro als beter zou moeten bestempelen. De 9400 is een stuk goedkoper maar is qua HDR een heel stuk minder en heeft ook geen laser. Er zijn wat andere zeer goedkope lasers op de markt maar om eerlijk te zijn ..... ik vind dat geen echte Home Theater projectoren waar je het predikaat "super" aan kan hangen.

Ik bestempel generaties meestal met een term als verfijning, evolutie en revolutie.
De LS11000 wil ik dolgraag en met volle overtuiging het predikaat Fricking REVOLUTIE geven, ik zit gewoon nog steeds na te genieten terwijl ik dit type en dat gebeurt echt zelden.

Conclusie
Voor het geval het nog niet duidelijk is.
Heb je rond de 5000 euro (stukje minder) uit te geven aan een projector en zijn je eisen best hoog, wil je laser en goed 4K en HDR met een meer dan redelijk blacklevel.... dan is de LS11000 denk ik een blinde koop.

HIGHLY recommended.



AANVULLING
er is ook een LS12000 en nu zul je je afvragen, "Frank is die veel beter ?"
Natuurlijk is dit speculatie en moet ik hem nog zien maar ik DENK dat we hier spreken over hetzelfde trucje dat meer fabrikanten proberen.

200 ANSI lumen meer... dit is absolute BS, er is letterlijk niemand die dit kan zien.
Op papier lijkt het heel wat maar in de realiteit (en daar leven we) is 200 ANSI lumen meer op dit soort lightoutputs gewoon marketing BS.

ISF certificaat...
Zover ik weet doen wij dat (de ISF calibrateurs) dit is een beetje hetzelfde als monitoren die uit de fabriek komen met een label "calibrated", TOTAAL 100% een wassen neus, een calibratie is iets wat PER unit ingesteld moet worden en wat ALTIJD verloopt, daarnaast heeft de LS11000 alle settings aanwezig voor een nagenoeg perfecte calibratie, en moet de calibratie sowieso door een gecertificeerde calibrateur uitgevoerd worden op een unit met minimaal 100 uur op de teller, dus tja.....

Dustcover voor de kabels.
Ik stoor me er niet aan, maar als jij alles netjes weg wil werken, be my Guest, maar realiseer je wel dat je hoogstwaarschijnlijk daar dus de meerprijs voor betaald.

Kleur : Zwart
Ok dit kan inderdaad een reden zijn.

Nu moet ik eerlijk zeggen dat het verschil tussen de 11000 en 12000 bij Epson MEER dan redelijk is (in het verleden zijn er voorbeelden bekend van zogenaamde geselecteerde onderdelen projectoren die 800-1500 euro duurder waren) maar ik denk dat je gewoon je moet realiseren waar je het voor betaald en je niet gek laat maken dat het in beeld enorm zal schelen want met 200 Ansi lumen meer of minder..... marketing

[J.A.F._Doorhof]

En hier de rapporten.

Bij de gamma moet je wel realiseren dat we de meting doen met ALLES uit ivm het afstellen van het CMS en de sweeps die ik gebruik om per kleur het verloop te checken.

Gaan alle automatische functies aan die ik echt wat vind toevoegen zie je dat de gamma ook volledig veranderd.
Vroeger waren gamma curves eigenlijk altijd stabiel, tegenwoordig met alle extra opties zoals auto gamma, auto contrast, auto iris etc. is de gamma curve eigenlijk continue in beweging en maak ik ook de finale instelling altijd met echt beeld materiaal.

Verder zie je dat zowel CMS and grayscale gewoon bizar goed te kalibreren zijn.
Natuurlijk zou het altijd zo moeten zijn, maar jammer genoeg zie je vaak vooral in de donkere gebieden toch nog best wel wat verkleuringen optreden, die zullen in een film eigenlijk nooit tot zelden opvallen maar ik meet ze wel en dan valt dit gewoon direct op.

Petje af voor Epson.

[J.A.F._Doorhof]

Als er speciale dingen die jullie willen weten kun je het hieronder vragen dan kijk ik daar extra na

[Kerre]

Als er speciale dingen die jullie willen weten kun je het hieronder vragen dan kijk ik daar extra na

Zwartwaardes, hoe deze zich verhoudt tov een tw 9400 en eventueel een jvc n5.

[reza]

Motionflow hoogste stand.
Of er naar te kijken is.
En motion in zijn algemeenheid.

[pameijer]

Meest geïnteresseerd ben ik gewoon in een keihard duidelijk oordeel hoe deze zich verhoudt tot prijsgenoten, of dat de meerprijs t.o.v. iets goedkopere beamers of de minderprijs t.o.v. iets duurdere beamers te rechtvaardigen is. Graag man en paard noemen 

[RonG]

 

Zou willen weten buiten de prestaties of de e-shift functie geluidloos is.

[J.A.F._Doorhof]

Als het goed is op alles in de review antwoord gegeven.

[spijtebijt]

Mooie review weer Frank! Ik heb hem met veel plezier gelezen.

[RonG]

Mooie review en zeer positief.

De 12000 heeft misschien ook beter zwartwaardes welke de discussie elimineert wanneer je een batcave hebt mogelijk niet te kiezen voor deze 11000?

Ook goed om te horen van het e-shift geluid. De 9300 was het goed hoorbaar, en nu bij de JVC x5000 is er vaak een irritant geluid. (tijdens film idd niet waarneembaar maar wel tijdens rustige momenten en wanneer je niks kijkt en door de film wand bent het browsed bv )

[J.A.F._Doorhof]

Waar zou het betere zwart dan vandaan komen ?
Meer ansilumens betekend meer licht dus als alles verder gelijk zou zijn....

Maar zoals gezegd in de review het is niet de eerste keer dat er 2 modellen zijn die iets duurder zijn en alleen verschillen qua uiterlijk en op papier.

200 ANSI lumens is echt helemaal niets op dat soort waardes wil je meer licht moet je minimaal verdubbelen wil je het ook echt ervaren als wow meer licht

[RonG]

Waar zou het betere zwart dan vandaan komen ?

Weet ik niet, daarom vraag ik het

[J.A.F._Doorhof]

Vandaar de uitleg

[reza]

Mooie review Frank! ( Als eerste ).
Ik had gelezen/begrepen dat de Epson ook een soort van dynamische tonemapping aan boord had, of klopt dit niet en kijk je gewoon "pure" HDR?

[Sjaak_Banaan]

Leuke review om te lezen Frank, ik werd er zelf ook wel een beetje enthousiast van.  Thanks!

Het maakt onze keuze weer wat moeilijker voor in onze batcave.... die zwartwaardes.
Waarschijnlijk vinden wij het f*cking awesome t.o.v. van onze prut Epson TW6000, maar dat blijft knagen, want ik vind het nu regelmatig best wel storend.

Vallen die minder goede zwartwaardes t.o.v. JVC ook nog echt op wanneer je maskering op je scherm hebt of is dat verschil dan ineens nihil?

Die motionflow ga ik waarschijnlijk erg waarderen, rustig beeld vind ik misschien nog belangrijker dan het diepste zwart. Keuzes keuzes. 

Welk type Sony zou je hier tegenover zetten om te vergelijken?

[eduard]

leuk te lezen review.
Frank bedankt.

[J.A.F._Doorhof]

@reza
Bijna alle projectoren hebben tegenwoordig een soort van tonemapping inderdaad. Ik gebruik een x aantal scènes voor de testen en de 11000 kreeg met een behoorlijke lightoutput netjes alle details in de wolken en schaduwen voor elkaar. Dus dat gaat wat ik tot nu toe heb gezien erg goed.

Ik zie ook geen gepompt wat ik enorm irritant vind van units met frame by frame. Ik heb dat liever op scene bv. De Epson doet het in ieder geval zonder dat pompen en laat flink wat detail zien.

@sjaak
Het zwart level is iets dieper bij de JVC en de topmodellen sony. In een standaard scène zie je daar niets van (dan is ansicontrast veel belangrijker) maar bij een horror/sf film is het wel te zien.

De Sony gaat dan iets dieper met net zoveel schaduwdetail maar dus een dieper zwart. De JVC gaat dan nog iets dieper maar verliest dan een beetje detail.

Met masking op het scherm denk ik dat je de 11000 helemaal te gek gaat vinden als je van de 6000 afkomt. En vergeet niet dat een Sony en JVC met laser meteen een stuk duurder zijn.

[Sjaak_Banaan]

Over welk model Sony heb jij het dan?

Misschien kun je ook nog iets over de garantie melden?
Ik las ergens dat Epson op dit model 5 jaar biedt, weet niet hoe dat bij Sony en JVC zit, maar kan interessant zijn.
Geen idee of de Epson service net zo goed is als die van Sony en JVC?

[reza]

Ik heb deze Epson naast een Sony vw590? gezien,
En dat was echt een close call. Bij HDR geen verschil vond ik. Dat is toch best knap, zeker ook omdat dit geen native 4k machine is.

[J.A.F._Doorhof]

590 zou je hem mee kunnen vergelijken inderdaad.

Garantie is even uit mijn hoofd inderdaad 5 jaar of 12000 uur

[denada]

Je vergelijkt deze beamer met de 5k beamers van JVC en Sony, en met de TW9400 van Epson.

Ik ben zelf ook iemand die zich irriteert aan het niet hebben van een beetje frame interpolation, heel leuk die schokkende beelden op het grote scherm, maar dat is voor mij een belangrijke reden geweest om geen 2500 euro uit te geven aan de TW9400.
Voor bijna het dubbele wordt dat issue hier dan opgelost, en komt er een laser om de hoek kijken.

Ik ben nu thuis aan het proefdraaien met een LG HU810PW, waarbij ik niet heel erg blij ben met de kleurweergave in HDR, en nogal wat lip/audio sync issues, en uiteraard de zwartwaarden die niet heel erg geweldig zijn, nu ik je verhaal lees, ben ik me dus aan het bedenken of ik dan inderdaad toch maar 2k meer moet uitgeven en een projector in huis moet halen waar ik me nergens meer aan stoor, behalve wellicht een behoorlijk belabberde user interface (die bij LG wel weer erg goed is met het WebOs). 3D doe ik helemaal niets mee, heb wel veel 4k HDR materiaal.

Ik heb geen batcave, maar een woonkamer waarin ik liefst ook bij schemering de projector aan wil kunnen zetten, en met de lichtopbrengst van de LG zit dat in ieder geval wel goed, de meeste grote films kijk ik later op de avond, dus zeker in de herfst/winter/begin lente, zit dat wel goed.

Deze beamer zal betere zwartwaarden hebben, waarschijnlijk vergelijkbare lichtopbrengst, wellicht een beter contrast, en alleen een slechtere user interface en een hoger prijskaartje.

[J.A.F._Doorhof]

Slechte user interface is het niet
Het is alleen voor de calibratie enorm irritant dat we het menu hier niet kunnen verplaatsen. Normaal gebruik heb je daar absoluut geen last van.

Verder is de vormgeving heel persoonlijk.

[Hellbeast]

Bedankt voor de review. Ik heb deze met belangstelling gelezen. Zoals je zelf al aangaf is dit voor Epson een lastig prijspunt. Ik zal mijn Sony HW55 gaan vervangen en de Epson zou een kandidaat kunnen zijn, maar de prijs komt te dicht bij Sony en JVC opties.

[J.A.F._Doorhof]

@Hellbeast,
Je praat dan over een UHP versie, niet een laser voor die prijs.
En eerlijk is eerlijk met deze prestaties gekoppeld aan een laser is het gewoon een volledig andere projector als een 9400, dit is echt wel een flinke evolutie en zoals eerder aangegeven wil ik deze best naast een 590 van Sony zetten en ik denk dat ze beide niet voor elkaar onder doen.

[katwax]

Is de 11000 alleen in het wit verkrijgbaar en als je zwart wil moet je de 12000 nemen?