Epson EF-22 projector voor de reiziger of als het gewoon leuk moet zijn

[J.A.F._Doorhof]

Ok misschien een beetje vreemde titel, maar lees vooral door

Epson EF-22N
Vandaag staat de EF-22N van Epson in de testruimte.
Nu is het geen geheim dat goedkopere projectoren vaak enorm veel beperkingen hebben en ook qua beeld vaak flink teleurstellen. Hoe gaat dit met de EF-22N?

Wat is het?
De EF-22N is een mooi vormgegeven kleine laserprojector met een ingebouwde speaker and volledig Android aanbod. Dus met andere woorden, je sluit het ding aan op stroom en plant hem ergens in je kamer en als je toegang hebt tot WIFI kun je alles direct op de projector kijken, of natuurlijk gamen.

Als je naar het lijstje kijkt zou je zeggen, "wow, dit is perfect"
Maar zoals altijd, je krijgt waar je voor betaald. Of is dit een uitzondering ?
Laten we eerst even wat specs bekijken en hoe het ding eruit ziet.



Zoals je ziet is dit echt gebouwd om ergens neer te zetten en nergens meer over na te denken De projector stelt zichzelf in en zorgt ervoor dat je beeld recht is. MAAR... toch raad ik met kracht af dit te doen. Je kan echt het beste zorgen dat de projector zo recht mogelijk voor het scherm/muur staat. Het is een 1080P projector en elke keystone correctie die gedaan word kost je pixels. En wordt de kans op scaling artifacts vermenigvuldigd. Soms maakt dat niet uit, maar als je echt een goed beeld wil is het belangrijk hier rekening mee te houden. Dit geldt trouwens voor alle projectoren, lensshift is goed te gebruiken, keystone moet ten alle tijden uit.

Laten we er wat dieper induiken.

Staat van dienst
Al jaren staat Epson bekend als een goede (misschien wel perfecte) prijs/kwaliteit/prestaties mix.
En het is geen geheim dat ik absoluut geen fan ben van de short throw series. Als je niet echt een short throw nodig hebt je beter een standaard versie kan kopen. Voor hetzelfde geld krijg je dan veel meer kwaliteit in het beeld.

Je zou dus zeggen dat ik voor dit soort "mini" projectoren geen goed woord over heb
En ... wel eigenlijk klopt dat wel, maar laten we vooral doorlezen.

De nadelen
Sommige dingen snap ik perfect. Om op een prijsniveau van rond de €1000,00 zoveel te bieden zul je ergens wat shortcuts moeten accepteren. Maar wat ik dan weer niet snap is waarom dit wordt gedaan op de manier die gekozen is bij de EF-22N.

Op de een of andere manier zijn de kalibratiemogelijkheden bij dit soort projectoren altijd enorm beperkt. Maar de EF-22N heeft gelukkig wel een optie om de grayscale te corrigeren en meet na de kalibratie redelijk netjes. Wat ik alleen niet snap is waarom de projector een zeer belangrijke setting mist. Geloof het of niet het is helderheid... er is wel een helderheidsinstelling maar dit is meer de lightoutput. Als je het zwartlevel wil aanpassen zul je het moeten doen met "as-is" m.a.w. je kan dit niet aanpassen. En dat vind ik wel echt een gebrek. Contrast, Helderheid, Saturatie en color temp horen standaard op een projector te zitten en ik zie geen technische beperking waarom dit weggelaten zou worden.

Dat gezegd hebbende laten we ons focussen op de rest, waar de EF-22N eigenlijk best verrast.

Vormgeving
De vormgeving van de EF-22N vind ik fantastisch.
Het deed ons een beetje denken aan Wall-E en door de voet is de projector fantastisch te plaatsen en bij te stellen (als je dan toch keystone gebruikt maak het dan makkelijk en dat is Epson gelukt).



Ook qua aansluitingen is alles aanwezig wat je nodig hebt in dit soort projectoren.
Dus geen klachten op dat front.

Android
De EF-22N heeft een volledig aanbod van apps via de Android App Store, dit betekent dat je waarschijnlijk voor al je favoriete streaming diensten wel de app native kan laden. Maar je kan natuurlijk altijd vanaf je laptop of tablet/telefoon gebruik maken van het fantastische Chromecast.

Het nadeel van veel Android toestellen is dat de apps soms verouderd zijn of niet helemaal werken zoals je zou verwachte. Dit is waarom het mogelijk maken Chromecast te gebruiken een groot voordeel is omdat je dan gewoon vanaf een ander device kan streamen, tevens werkt het zoeken en bediening vaak net wat handiger op een tablet/telefoon.

Beeldkwaliteit
Tja daar gaat het natuurlijk om (naast de prijs).
En ik moet eerlijk zeggen toen ik begon met de review was ik niet eens van plan een review te maken, gewoon even kijken en eventueel in het assortiment opnemen als een klant erom vraagt, maar je ziet nu toch een review, hoe zit dat?

Laat ik voorop stellen dat het zwart niveau van de EF-22N niet diepzwart is, maar... is dat belangrijk ?
Eigenlijk niet.
Dit soort projectoren zal zelden in een batcave gebruikt worden, en als je het licht uit hebt en je ziet de muur of scherm is dat het maximale zwart wat een projector überhaupt kan weergeven. Dus als je in normale ruimtes kijkt zonder al teveel verduistering zul je je er waarschijnlijk totaal niet aan storen. Sterker nog,  zelfs in onze demo ruimte was het beeld zeer netjes.

En dat was de grootste verrassing.
Het beeld wat de EF-22N neerzet is eigenlijk ronduit fantastisch voor de doelgroep. Sterker dit is denk ik een van de beste kleine projectoren die ik ooit in de demo ruimte heb gehad.

Het beeld mist wat bite die je van bv een TW9400 verwacht. De kleuren zijn iets minder accuraat, maar ik zou liegen als ik zeg dat ik het beeld slecht vind, zoals gezegd, in tegendeel! Zowel Annewiek als ik zaten te kijken en hadden beide de conclusie "dit is hartstikke leuk voor mensen die snel even wat willen kijken of gamen".

Conclusie
Een laser projector voor rond de €1000,00 is natuurlijk perfect om op te gamen, 150" max mag geen beperking zijn, en ook dankzij de laser hoef je je geen zorgen te maken om de levensduur. Maar ook het kijken van films gaat fantastisch, en gezien het formaat en gemak van de projector is het echt letterlijk oppakken en aansluiten op stroom en kijken.

Ben je op zoek naar een leuke kleine projector waar alles al in zit en die ook nog eens een leuk beeld weergeeft en een laser gebruikt... tja dan hoef je eigenlijk niet verder te zoeken.
Pak de EF-22N, ik vind het echt een fantastisch ding voor weinig geld.

[J.A.F._Doorhof]

Natuurlijk willen we metingen

Ik heb heel lang getwijfeld of ik de contrast ratio wel zou meten.
Het probleem is dat dit heel erg kan vertekenen.
Normaal zie je behoorlijk hoge waardes en dan lijkt de EF-22N verschrikkelijk slecht. Maar hou altijd in de gaten dat de contrastmeting een meting is waarin we het diepste zwart (na calibratie) meten en het hoogste qua lightoutput (zonder clippen). Aangezien de EF-22N qua zwart behoorlijk achter blijft op bv een TW9400 (duh) lijkt het veel minder als wat je in de praktijk ervaart.

Sterker meet een WT9400 in een lichte ruimte en de contrastratio stort als een plumpudding in elkaar.
Dit soort projectoren geven behoorlijk veel licht maar kiest ervoor het zwart daardoor iets op te offeren. In de situatie waarin je de projector gebruikt maakt dat in dit geval echter weinig uit, dus vandaar even de opmerking bij de contrast ratio.

Voor de EF-22N kwam ik na de "calibratie" uit op net geen 400:1
Zoals gezegd in een ruimte waar een klein beetje restlicht aanwezig is geeft de EF-22N echt een fantastisch dynamisch beeld neer.
In een Batcave zie je wel dat het zwart level wat hoger ligt.

Gezien de enorm beperkte kalibratie opties kwam ik op deze metingen. Het CMS heb ik iets kunnen corrigeren door een kleine aanpassing in de grayscale. Dat is wel even wat balanceren maar uiteindelijk was het de moeite waard.