Review Epson LS10000 Deel 1 online en nu ook deel 2

[home@the movies]

Nu dus online de bijna volledige review;

Met mijn excuses voor het wat langer uitblijven van deze review maar daar is al genoeg rond geschreven dus laat ik het wat dit betreft even voor wat het is.

Aangezien er op dit ogenblik slechts een paar productiemodellen beschikbaar zijn van dit gloednieuwe toestel, kregen we afgelopen zaterdag bezoek van de mensen van FWD magazine. Zij waren door Epson Belgie naar ons doorverwezen om hun review te maken voor de volgende editie van het magazine.

Voor mij dus de ideale gelegenheid om nu ook zelf  in een moeite door werk te maken van onze eigen review. De journalist van FWD Eric Beeckmans was al eerder bij ons om de toenmalige Sony VW1000 aan de tand te voelen, Eric is een zeer bekwame persoon die zijn vak zeer ernstig neemt en ook zijn eigen meetapparatuur bij de hand heeft in de vorm van het Calman software pakket en een C6 meter in combinatie met de nieuwe I one pro.
Het was een bijzonder aangename dag en zeer nuttig om met twee personen een toestel te reviewen en te zien hoe we los van elkaar over de prestaties dachten. Eric is iemand die een heel erg technische benadering nastreeft voor zijn publiek, terwijl ik, los van het louter technische aspect, ook wat meer de aandacht leg op het effectieve eindplaatje zeg maar ;-).

Waar gaat heel de heisa nu eigenlijk over, wel over een toestel dat op dit moment als enige in zijn categorie geen gebruik meer maakt van een klassieke UHP lamp maar van twee Blauwe lasers als lichtbron. Verder gaat Epson nu voor het eerst ook echt gebruik maken van reflecterende panelen ipv de klassieke LCD panelen.
Ook nog als nieuwtje de 4k E-shift technologie die door een handig truukje een " hogere resolutie" op het scherm kan toveren.

Nog even snel de nadelen van een UHP lamp, minder lange levensduur, afnemende lichtintensiteit, en daarbij horend vershuiving van de stabiliteit van kleurtemperatuur en kleuren.
Dit brengt met zich mee dat iedereen die een beetje accuraat beeld wil behouden in principe ergens tussen de 1000 en 2000 uur zijn lamp gaat moeten vervangen. De effectieve levensduur die de fabrikant opgeeft is wel  degelijk langer vraag is echter hoeveel licht er nog rest en hoe accuraat de kleuren dan nog wel zijn?

Met de Laser zou dit, in theorie althans, tot het verleden moeten behoren, de laser zou in eerste instantie een heel stuk langer mee moeten gaan (tot 30000 uur, later hierover meer) maar ook een stuk stabieler moeten zijn in lichtopbrengst en kleur vershuivingen
Meer licht, stabieler licht, minder verschuivingen, reflecterende panelen, dat kan alleen maar een winnaar zijn toch?

De eerste indruk;

Bij het beoordelen van een projector kijk je in eerste instantie niet naar de looks van het toestel, maar het is een beetje zoals bij een vrouw (excuse me ) ik durf toch ook wel eerst even naar de verpakking te kijken alvorens de inhoud te beoordelen;-)


En met die verpakking is niets mis, de LS10000 is een stevig uit de kluiten gewassen toestel met alle rondingen op de juiste plaats, feit is wel dat je deze niet zomaar op een kastje of plankje zal kunnen plaatsen.
Alle aansluitingen zitten netjes achteraan en zijn mooi in het chassis verzonken, een mooi rooster dient als afdekplaat om de kabels netjes aan het zicht te onttrekken. Wat leuk is is dat dit verder geen invloed heeft op de afmetingen van het toestel .
De voorkant laat twee rooster voor de koeling zien en een mooi gemotoriseerde afdekplaat voor de lens.

Foto achterzijde

Foto voorzijde

Tijd voor het echte werk de stekker er in, en hoppa gas geven.
Iets wat we niet gewend zijn met klassiek projectoren valt hier wel direct op, instant licht op volle kracht. Geen opwarmtijden meer met onstabiele kleuren maar direct het volle pond.
We deden een eerste meting om later te kunnen vergelijken of er wel degelijk geen sprake was van wat kleurverschil tussen een "warme" en "koude " projector, dat bleek absoluut niet het geval te zijn.
De Epson heeft een aantal verschillende preset mogelijkheden met hun respectievelijke voor en nadelen. Voor ons is uiteraard belangrijk hoe goed het toestel de REC 709 norm kan neerzetten.
Uit ervaring weten we dat bij Epson de Natural stand meestal een zeer betrouwbare stand is om van start mee te gaan.
In deze unit is dat zelf een understatement, de metingen in deze stand laten een resultaat optekenen waar menig fabrikant alleen maar van kan dromen.
In een vorig schrijven haalde ik reeds het nut aan van een goede start preset en wat het nadeel kan zijn indien dit niet het geval is.
Na wat correcties kunnen we een zeer mooi resultaat neerzetten wat op papier althans  veelbelovend is, later zal blijken of dit zich ook laat merken in het beeld.

In een aantal paar reviews die ik las op forums in de VS en Duitsland  met pre productie toestellen werd er hier en daar geschreven over de wat lagere lichtopbrengst.
Ik ben het daar met onze eigen productie demo unit niet helemaal mee eens, ik "licht" het even toe ;-)
We deden drie metingen vanaf het scherm in gecalibreerde stand zonder dynamisch contrast opties of andere vormen van enhancements, op een Screen Research scherm van 2m80 breed, gain 1.0. Een kanttekening erbij dat dit een accoustisch transparant 4K scherm is met zwarte backing en dus enig verlies van een paar % met zich meebrengt.

Eco stand; 11,7 ftlmb =555 Lumen
Midden stand; 15,5 ftlmb =735 lumen
Hoogste stand; 20,0 Ftlmb=948 Lumen

Een zeer belangrijke opmerking hierbij is dat je bij een klassieke projector met lamp eventueel in het begin wel aan wat hogere waarden gaat komen maar deze zullen al snel afnemen naarmate de lamp ouder wordt.
Verlies van 15 % en meer na een paar honderden uur zijn normaal te noemen. Met deze laser zou je over een veel langere tijdspanne exact dezelfde lichtopbrengst kunnen houden en dat is een stuk belangrijker dan een één op één vergelijk met een nieuwe klassiek lamp projector.
De toekomst zal uitwijzen hoe lang deze laser effectief zijn beginwaarden gaat vasthouden, helaas kunnen we daar nu nog geen zinnig antwoord op geven maar het zal in ieder geval een heel pak meer zijn dan bij een uhp lamp

Iris or not?

Een ander puntje van aandacht dat nauw aansluit bij het lichtopbrengst verhaal is het gebruik van een iris zoals we die kennen van alle andere projectoren.
Bij deze LS10000 is de iris niet wat we gewend zijn, daar waar bij klassieke toestellen de iris bestaat uit een mechanisch geheel waarbij een diafragma op een motor opengaat of sluit naargelang de beeldinhoud is dat hier niet het geval.
Bij de Epson wordt handig gebruik gemaakt van het zeer snel kunnen "dimmen" van de lasers. Het heet dan ook niet meer iris maar Dynamic contrast, we vonden dit al eerder terug in de LED projector van bvb Optoma waar de output van de leds gemoduleerd werd in functie van het beeld.
Daar was het echter een ramp en gewoonweg onbruikbaar, tot mijn grote vreugde is er bij het gebruik van deze functie op de Epson geen enkel spoor te bekennen van het "zien werken " van dit systeem.
In tegenstelling tot een klassieke iris maakt deze functie ook totaal geen geluid meer omdat er geen motor of mechaniek aan te pas komt.

Over geluid gesproken, ook daar zit alles perfect zoals het moet zijn, ik heb op geen enkel moment het gevoel gehad van ventilatiegeluid dat te sterk was, ook niet in de hogere standen waar er meer koeling nodig is. De reden van dit lage geluid is vooral te danken aan het feit dat deze Epson voor een deel gebruik maakt van passieve koeling met heat pipes zoals we die ook in bvb computers terugvinden.

Plaatjes kijken;

Tijd om wat beeldjes te bekijken en te spelen met de verschillende instellingen, en die zijn er echt wel. Een aantal bruikbare en wat minder noodzakelijke dingen maar een ruime keuze in ieder geval.
Even getwijfeld of we direct voor een wow gevoel wilden gaan met een zeer goede transfer of net niet???
Ja mooi wel dus, na al dat meten en doen wil ik toch wel eerst hopelijk omver worden geblazen.
Even de Blu Ray van Oblivion erbij gehaald en in de Oppo gepropt, geen truukjes , geen Darby, geen 4K E-shift of Super resolution. ook nog even de Frame interpollatie uit laten staan en dan kijken.
Naast mij in de zetel hoorde ik een diep zucht, even kijken en ja hoor pretlichtjes in de ogen bij de collega van FWD magazine ;-).

Een kleine sprong in de tijd omdat heel wat mensen uiteraard deze machine naast de "echte "4k toestellen van Sony willen plaatsen voor een vergelijk en terecht ook omdat de prijs van de Epson toch aan de hoge kant is .
Wij hebben hier alle 4K modellen van Sony in huis gehad en toegegeven tegen een echte 4K machine moet de LS10000 wat prijsgeven.
Maar dan wel met de nodige uitleg erbij, de Sony VW500 zal op vlak van scherpte en met native 4k materiaal zeker de beter zijn, echter zijn prijs is dat ook.
De VW300 daarentegen is een heel ander verhaal, ik was van in het begin een beetje teleurgesteld in de contrastwaarden van de VW300. In onze totale batcave presteerde de TW9200 met gebruik van iris beter in zwartwaarden dan de Sony VW300.

Deze Epson doet het op vlak van contrast echt wel heel erg goed, ik haal even Collega Frank zijn bevindingen aan, het is geen JVC maar wel een verdomd goede prestatie op vlak van contrast.

Dus terug even naar Oblivion en de zucht van mijn collega naast mij, in onze compleet donkere ruimte laat de Epson zelfs in de Eco mode een dusdanige dynamiek zien dat je absoluut niet het gevoel hebt om "maar naar 550 lumen" te zitten kijken.
Het tegendeel is waar bij de zeer heldere film die Oblivion is moet je hier en en wat klassieke daar zelfs even knijpen met de ogen bij het schakelen van een wat donkerder beeld naar heldere passages.
De Frame interpollatie even op standje één gezet en zoals we dat bij Epson gewend zijn  werkt die ook hier weer zeer goed. Net de wat vervelende motion er uit gehaald zonder een vreemd gevoel te krijgen of artifacts te creeren.
Dat smaak hier wel degelijk een invloed heeft was duidelijk ton mijn collega zelfs op de hogere stand nog fan was van het geheel.
Nog even heel erg goed gezocht naar de werking van de Dynamic contrast optie maar geen van ons beiden kon deze bij het wisselen van licht naar donker zien werken.

Tijd voor wat extra opties dan maar, een tijdje geleden intoduceerde Epson hun versie van wat de tegenhanger van Sony's reality creation moet zijn nl; super resolution.
En bij deze LS10000 komt daar nog de 4K E-Shift bovenop, twee verschillende opties om het beeld "te verbeteren".
Net als bij Frame interpollatie het geval is geldt evenzeer bij deze vorm van "verbeteringen" dat je dit op twee manieren kanbenaderen.
Enerzijds heb je de pure technische benadering van," iets wat er niet is kan je niet verzinnen" anderzijds heb je de gewone kijkervaring die je al dan niet een beter gevoel geeft indien je dit soort van  extra's toepast.

Als je er testpatronen tegenaan gaat gooien en gaat spelen met de twee verschillende opties dan duiken er zeker in de standen die, zeg maar hoger zijn dan 2' heel erg snel negatieve zijeffecten op.  Echter zoals Frank ook reeds aanhaalde is er met het maken van een juiste balans een bijzonder goed compromis te vinden tussen wat puur technisch gezien niet overdreven is en beeldmatig gewoon een heel erg mooie verbetering is.

Dan maar wat lastiger beeldmateriaal in de speler gestopt, en wat klassiek testmateriaal erdoorheen gejaagd. Je kent ze wel, James Bond casino het shot met de trein en de bomen waar de Epson een geweldige doortekening in het zwart laat zien zonder "plat" te worden. Samsara wat in Imax is gedraaid en een mooie mix is van zeer gedetailleerde beelden, mooie close ups van gezichten, felle kleuren het was een feest om te zien.
The Dark Knigt  mocht ook niet ontbreken, en die zag dat het goed was ik hoor de hem in ieder geval mompelen ;-)

Aangezien 3D mijn collega van FWD magazine niet kon bekoren heb ik deze test dan maar s'avonds zelf nog even onder de loupe genomen.
Niet onbelangrijk is het feit dat deze LS10000 op 480 Hz draait in 3D, in tegenstelling tot de meeste andere toestellen (benQ dlp even niet meegerekend) is dit een hele verbetering wat ghosting betreft.

Lichtopbrengst in 3D is op ons 2m80 scherm in de Cinema 3D stand( wat niet de meest heldere is) zeker genoeg te noemen. Meer is altijd beter dus als je het niet erg vindt om kleurechtheid op te offeren voor lichtopbrengst kan je altijd naar de hoogste stand gaan.
Na wat tweaken met de instellingen van schermafmetingen en lichtopbrengst een zeer mooi 3D plaatje.

Tot zover voor vandaag, de rest komt er aan en neen jullie gaan nu geen twee maanden meer moeten wachten.

Tijd voor het 4K verhaal, op dit ogenblik is de markt heel erg onzeker als het over de nieuwe norm gaat. Er zijn een hoop zaken die op ons afkomen waar op dit ogenblik nog niet echt 100% zekerheid over bestaat. Dingen als high frame rate, high Dynamic range  een grotere color space. het zijn allemaal zaken die voorlopig nog niet duidelijk in de Ultra HD Blu Ray specs zijn opgenomen.
Maar goed voorlopig is dat ook niet voorhanden op de "echte" 4K toestellen, de LS10000 is wel uitgerust met de nieuwste en voorlopig enige Ultra HD HDMI specificaties zoals die nu voorhanden zijn.

Wat geeft dit nu als resultaat bij het spelen van 4K materiaal op dit toestel?  Een eerste ding valt wel op, er is geen mogelijkheid tot gebruik van frame interpollatie bij het bekijken van native 4K materiaal. Dat is voorlopig toch wel een minpuntje zolang we met 24 frames zitten, en ik vrees dat het ook in 4K nog wel even gaat duren voor hogere frame rates effectief beschikbaar zullen zijn voor de consument.

Los van deze opmerking ziet het aangeboden materiaal er wel verbluffend mooi uit, de goedkoopste native 4K projector van Sony, de VW300 zit ongeveer in dezelfde prijsklasse en zal op vlak van pure scherpte in native 4K wel een tik beter zijn maar verder dan dat gaat in een één op één vergelijking voor mij de Epson zeker met de beste papieren naar huis.

Als je hem met de VW500 vergelijkt dan is het een wat moelijker verhaal, deze zet een pak beter contrast neer dan de VW300, echter de prijs van de VW500 zit wel een heel pak hoger dan de Epson  en deze twee met elkaar vergelijken is dan ook weer niet helemaal eerlijk.

Zijn er dan ook nadelen aan dit toestel?

Die zijn er inderdaad ook wel, bij het spelen met de lens memory functie op ons 2:35 scherm stelden we vast dat er wel wat tollerantie zit tussen het schakelen van de verschillende geheugens.
Rampzalig is het niet maar goed, het nut van een memory functie is wel dat je zelf niet meer moet liggen bijregelen en dat laatste dient dus wel degelijk te gebeuren.
Voor mensen die op een 16:9 scherm kijken (en dat is toch de meerderheid) is dit uiteraard geen probleem maar ik had het wel graag juist zien werken.

Verder zat er ook een kleine fout in de convergentie, ik zeg klein omdat het over een halve pixel gaat maar daar zit hem nu net het probleempje. Je kan de convergentie wel aanpassen maar bij één tik op de knop gaat de fout de andere kant op en dan houd het verhaal op.
Ook dit is op zich niet echt een grote ramp aangezien dit op normale kijkafstand niet te merken is maar ik heb al beter gezien en dit zou ik graag opgelost zien.

Frame interpollatie in 4K weergave zou ook mooi meegenomen zijn, ik geef graag toe dat ik deze functie steeds meer en meer gebruik in zijn lage stand bij het kijken naar 1080P materiaal. Laten we hopen dat dit op het to do lijstje staat bij Epson voor een volgende generatie toestellen.

Een aantal reviewers vinden de lichtopbrengst aan de lage kant, dat is natuurlijk zeer persoonlijk en afhankelijk van de situatie. Zoals je in de meetresultaten kan zien valt het op een scherm van 2m80 echt wel bijzonder goed mee en door het dynamische beeld heb ik zelf geen enkel probleem hiermee.

Kopen of niet?

Tja deze Epson is niet de enige projector waar je als potentiele koper op dit eigenste moment kan over twijfelen. Voor we een voldoende keuze gaan hebben aan echte 4K films zijn we weer een hele poos verder. Wil je nu het onderste uit de beschikbare 4K kan halen zal je voor een Sony VW500 of hoger moeten gaan. Deze LS10000 zet voor het eerst een referentie neer met een alternatieve lichtbron dat, en de uitmuntende beeldprestaties zijn voor mij meer dan voldoende om dit toestel heel erg hoog op het lijstje te plaatsen.

Kijken is nog steeds de beste manier om jezelf te overtuigen, bij voldoende interesse organiseren we volgende week Zaterdag 20 Juni een demo dag waar iedereen welkom is.
Wel graag eerst even een seintje geven zo kunnen we alles netjes plannen.
We starten onder voorbehoud om 13h00 in onze demo ruimte in Breendonk.

[mr.crash]

Dan hebben jullie een goed weekend !!!
En wij wachten wel af hoe goed dat was.

Han

[donaldk]

Word hij al uitgeleverd?

[home@the movies]

Say hello to my little friend 

[wolfkampf]

Über gaaf! ! Ik ben heel benieuwd 

[mr.crash]

 little friend? zo klein is hij niet

[Bas Akkerman]

little friend? zo klein is hij niet

Ken je klassiekers... Scarface.

Werner zit volgens mij lekker te genieten. Ben benieuwd naar zijn ervaringen!

[home@the movies]

Ken je klassiekers... Scarface.

Werner zit volgens mij lekker te genieten. Ben benieuwd naar zijn ervaringen!

Eindelijk iemand die hem snapt, Scarface inderdaad, waarvoor dank Bas 

Ik heb net een uur of twee een hoop gekend demo materiaal op het toestel losgelaten en al wat "voorzichtige" metingen gedaan.

Nog even geduld tot ik hopelijk morgen de tijd kan nemen om alles netjes van voor naar achter te bekijken en te meten, één ding kan ik al wel verklappen; ik ben zeeeeeeeer blij met wat ik tot nu toe heb gezien 

Gr
Werner

[Cage]

En???
Ik ben wel benieuwd naar de review....

[larsonator]

Ik vernam dat er ondertussen alweer een opvolger aangekondigd is 

[Bas Akkerman]

Haha, ik was het alweer vergeten,  maar ben ook benieuwd naar de review.

[mace83]

En? Al een update?

Ik ben ook erg benieuwd! 

[larsonator]

Ben bang dat deze niet meer gaat komen. Laten we eerlijk zijn, als het een top-apparaat betrof, voor welke er veel potentiële klanten hier op het forum zitten, zou er allang een review moeten zijn. Op naar de nieuwe Epsons 

[evilniek]

Ja een beetje flauw vind ik het wel, eerst met veel bombarie een review aankondigen, en vervolgens niks meer laten horen.

[mace83]

Gelukkig hebben we frank 

[papaleo]

Als Werner A zegt,dan zegt hij ook.... (geen) B

[home@the movies]

Hij zal Maandag online staan, en nogmaals ik ben de afgelopen maanden 7 op 7 bezig geweest.
We organiseren volgende week Zaterdag een exclusieve demo dag met de LS10000 en ja het is wel degelijk een toptoestel waarvan ik zeer erg onder de indruk ben.

jammer genoeg heb ik zelf bijna twee maand moeten wachten om dit op mijn eigen tempo en manier te kunnen bekijken.

Gr
Werner

[home@the movies]

Omdat er blijkbaar heel wat mensen zich stoorden aan een opmerking die ik maakte in het review toppic over de LS10000 van Collega Frank wil ik eerst even wat duiding geven waarom ik deze opmerkign maakte alvorens in de volledige review van het toestel zelf te duiken.
Ook ik neem mijn vak heel erg serieus en als ik een operking maak dan wil ik deze ook met heel veel plezier ondersteunen met de nodige uitleg.

Reeds jarenlang roept zowat iedere dealer die met calibraties bezig is dat het een schande is hoe toestellen van de fabriek uit worden geleverd als het gaat om kleurechtheid, Grey scale, gamma contrast enz enz.
Er zijn pagina's vol geschreven over het feit dat het toch niet normaal is dat wanneer je als consument een toestel aanschaft dit in de verste verte zonder een pro. Calibratie niet in de buurt komt van een accurate weergave. 10 tallen toppics op dit eigenste forum gaan over dit onderwerp. en hoe erg dit wel is.

Als er dan een merk is die een toestel (meerdere) op de markt zet waarbij er wel degelijk een preset stand is die heel heel heel erg in de buurt komt van een perfecte weergave dan blijkt dit plots niet meer zo belangrijk.
De reden die hiervoor aangehaald wordt is dat het toch niet uitmaakt of er nu een juiste preset is of niet want met een calibratie maakt het toch niet uit hoe goed of slecht het toestel zijn presets nu wel zijn , alles gaat toch worden rechtgetrokken met de ISF calibratie.
Wel los van het feit dat ik bovenstaande een vreemde kronkel in redenering vindt is er nog eenveel belangrijker tecnische reden waarom een zo gooed mogelijke preset belangrijk is en dat is de volgende.

Bij het calibreren van het chroma level van de primaire en secundaire kleuren maakt iedereen gebruik van testpatronen met een level van 75% saturatie. In zowat alle meetrapporten die worden gepubiceerd zie je geen enkele indicatie van hoe een kleur zich manifesteerd bij een level van 25, 50, 75 en 100%.
Je ziet enkel een verslag met mooie waarden van alle parameters en een mooie CIE driehoek waar alle bolletjes netjes in hun vakjes vallen en alle gemeten waardes binnen de norm vallen. (maar dan wel enkel op 75% saturatie als het om kleur gaat)
Stel dat we geen enkele preset hebben die ook maar in de buurt komt van een juiste kleurendriehoek en we dus moeten beginnen met een veel te grote color space dan kan het volgende probleem opduiken.

Door de grote correctie die vaak moet worden toegepast om een kleur die heel erg overgesatureerd is op zijn juiste plaats in de CIE driehoek te krijgen  is treed er op de lagere saturatiepunten van 25 en 50% heel er vaak een grote vershuiving op.
Maw, bij zowat alle toestellen gaan deze lagere chroma levels ondergesatureerd zijn en dus in die levels fletsere kleuren opleveren, die zie je helemaal niet terug in de gepubliceerde meetwaarden en CIE driehoek . die ziet er perfect uit en dat is ook zo maar enkel op een level van 75%.

Ik wil iedereen uitdagen om met hetzelfde toestel twee calibraties te maken, eentje vertrekkende vanuit een veel te grote color space en een andre vertrekkende vanuit een zeer accurate preset die dan minimaal moet worden bijgecorrigeerd.

Als je dan de moeite zou nemen om ook de saturatielevels van 25, 50, 75 en 100% te meten en te publiceren van beide calibraties en deze te vergelijken dan wil ik graag verder disciussieren over het nut van een al dan niet accurate preset.

Het CMS syteem in een projector laat niet toe om een correctie te maken op verschillende Chroma, tint en/of luma  levels, dat kan enkel met een dure externe oplossing zoals bvb een lumagen ea.
Je moet dus als calibrator op dat moment een keuze maken en al dan niet tevreden zijn met chroma levels die op 75 % juist zijn maar op lagere levels vaak ondergesatureerd zijn.(en eventueel op 100% overgesatureerd)
Niemand kan hier een oplossing voor bieden aangezien de tools gewoonweg niet voorhanden zijn binnen het CMS van een projector.

De zaak ziet er heel anders uit als we vertrekken vanuit een preset die zo correct mogelijk is. Hoe correcter de preset hoe kleiner de correcties zijndie dienen te worden gemaakt om de CIE driehoek op zijn plaats te krijgen.
Dit heeft als gevolg dat de saturatie levels niet alleen juist zijn op een level van 75% maar ook op 25, 50, 75 een 100%.
Dat is dus de reden waarom ik deze opmerking maak en waaarom ik dit belangrijk vindt om aan te halen, zeker bij een toestel van 7000 euro met een preset die geweldig goed is.

De vraag die velen zich ook zullen stellen is of je gaat zien dat er bij het vetrekken van een te grote color space kleuren zijn die ondergesatureerd zijn?
Het antwoord is ja zeker, ales is uiteraard afhankelijk van de inhoud van het geprojecteerde beeld.
Als je een animatiefilm zoi bekijken met kleuren die heel er hoog in level zitten en je zou beide calibraties vergelijken dan is de kans grooet dat het verschil amper merkbaar is.
Indien je echter contet hebt die veel lager in level zit en je doet dezelfde test dan zie je overduidelijk dat bijzonder grote verschillen zijn.

Voor alle duidelijkheid, niet alle projectoren gaan hier even hard in de fout maar zeer veel doen dit wel.
De natural preset van de Epson LS10000 laat op alle mogelijke chroma levels een correcte waarde opmeten en voor mij is dit een zeer belangrijke opmerking.
Vertrek je vanuit een veel te grote preset dan doet hij dit niet, ook bij de TW9000, 7200 enz is dit het geval.

In bijlage twee CIE driehoeken ( niet direct van een Epson, ik zal deze even opsnorren) eentje van Hoe bvb het rood in een CIE driehoek op levels van 100% perfect  op zijn plaats zit maar op de lagere levels heel erg ondergesatureerd is.
De andere driehoek laat quasi perfecte levels zien over het ganse bereik en dus accurate kleuren op alle levels.
Nogmaals dit zijn gewoon random voorbeelden en vallen op zich nog "relatief mee" ;-) ik zal mijn uiterste best doen om effectieve meetresultaten te posten van metingen van bvb een TW7200 ea..

Je kan dus een perfect meetrapport neerzetten met zowel CIE driehoek, Chroma, Tint, Luma waarden, grey scale gamma enz netjes op hun plaats maar dan enkel gemeten op een waarde van 75% .

Ik hoop dat ik mijn standpunt een beetje duidelijk heb kunnen maken en sta open voor alle vormen van discussie wat dit betreft.

Gr
Werner

Ps;
De twee laatste foto's zijn metingen van de LS10000 op 75% VOOR CALIBRATIE in de natural preset.

[J.A.F._Doorhof]

Ik roep dit soort dingen al een paar jaar. Lees het maar terug in de topics over mensen die hun eigen calibraties doen.

Feit is dat er altijd een perfect rapport kan worden overlegd maar dat dit feitelijk weinig zegt.
Even als voorbeeld. Hoevaak laat een bedrijf zijn apparatuur herkalibreren?

Je kan de beste analyzer hebben maar als je hem niet minimaal 1x per jaar laat herkalibreren krijg je misschien perfecte rapporten maar die toch van geen kanten kloppen. Vraag dus altijd bij het bedrijf waar je je calibraties laat doen naar het testrapport van hun apparatuur. Is dit ouder dan laat zeggen 1.5 jaar moet je eens goed overwegen of je daar je geld wel heen wilt brengen.

Rapporten zijn leuk, je kan een klant overladen met informatie die feitelijk belangrijk is maar uiteindelijk speelt er natuurlijk veel meer.

Bij een eerste sample meet ik altijd de sweepwaardes en doe ik een 8 plekken kleur en helderheids analyse. Toch zegt dit weinig aangezien het per toestel kan verschillen, er zijn veel projectoren met wisselende verkleuringen in de panelen.

In een review kun je altijd verder. Onze analyzer zou feitelijk op 254 stappen kunnen meten. Maar of dat zin heeft...... Ben bang als je standaard 10 doet er wel iemand weer 20 komt

Het kiezen van de juiste preset is daarnaast niet een kwestie van "waar ik het minste moet corrigeren" maar ook een kwestie van welke interne filtering, processing etc word toegepast. Soms is er geen verschil soms wel.  We gebruiken daar hier vaak een motion patroon voor om te bepalen welke preset dit het beste doet. En soms zijn de verschillen duidelijk en soms niet.

De meeste projectoren hebben 2-3 basis presets met Bv 2 aub presets. Uiteindelijk kun je die subpresets weer allemaal gelijk krijgen.

Het is jammer dat omdat ik kies voor een bepaalde setting er nu een hele discussie aan gehaald word. Uiteindelijk gaat het om het eindresultaat. En we stoppen allemaal onze vrije tijd erin om de lezer een review te geven.

Ik neem als basis een "uit de doos" meting.
Maw ik verander niets. Dit is zoals een klant hem krijgt en aansluit.
Ik wil best de volgende keer eerst de beste preset kiezen. Maar dan heet het niet meer uit de doos
Erg veel gedoe om feitelijk even laten zien dat je serieus bezig bent. Weinig zullen daar aan twijfelen. Iedereen doet zijn reviews alleen anders. En ik kies Bv ook voor contrast metingen die ik weer bij andere vaak niet zie. Zo is er altijd wat

Iedereen kan echter rustig slapen. Als we iets afleveren is het gewoon goed

[home@the movies]

Ik kan het toch niet laten hoor frank 

Ik neem als basis een "uit de doos" meting.
Maw ik verander niets. Dit is zoals een klant hem krijgt en aansluit.
Ik wil best de volgende keer eerst de beste preset kiezen. Maar dan heet het niet meer uit de doos

De natural stand is toch gewoon uit de doos? ok hij start misschien op in de cinema stand maar meer ook niet.

Maar goed ik onthou vooral,

Erg veel gedoe om feitelijk even laten zien dat je serieus bezig bent. Weinig zullen daar aan twijfelen. Iedereen doet zijn reviews alleen anders. En ik kies Bv ook voor contrast metingen die ik weer bij andere vaak niet zie. Zo is er altijd wat

Iedereen kan echter rustig slapen. Als we iets afleveren is het gewoon goed

[J.A.F._Doorhof]

Ik probeer altijd positief af te sluiten.
En uit de doos is bij mij uit de doos inderdaad.
Maar zoals gezegd zal de volgende keer uit de doos aanpassen naar "beste standaard preset"

[home@the movies]

Met mijn excuses voor het wat langer uitblijven van deze review maar daar is al genoeg rond geschreven dus laat ik het wat dit betreft even voor wat het is.

Aangezien er op dit ogenblik slechts een paar productiemodellen beschikbaar zijn van dit gloednieuwe toestel, kregen we afgelopen zaterdag bezoek van de mensen van FWD magazine. Zij waren door Epson Belgie naar ons doorverwezen om hun review te maken voor de volgende editie van het magazine.

Voor mij dus de ideale gelegenheid om nu ook zelf  in een moeite door werk te maken van onze eigen review. De journalist van FWD Eric Beeckmans was al eerder bij ons om de toenmalige Sony VW1000 aan de tand te voelen, Eric is een zeer bekwame persoon die zijn vak zeer ernstig neemt en ook zijn eigen meetapparatuur bij de hand heeft in de vorm van het Calman software pakket en een C6 meter in combinatie met de nieuwe I one pro.
Het was een bijzonder aangename dag en zeer nuttig om met twee personen een toestel te reviewen en te zien hoe we los van elkaar over de prestaties dachten. Eric is iemand die een heel erg technische benadering nastreeft voor zijn publiek, terwijl ik, los van het louter technische aspect, ook wat meer de aandacht leg op het effectieve eindplaatje zeg maar ;-).

Waar gaat heel de heisa nu eigenlijk over, wel over een toestel dat op dit moment als enige in zijn categorie geen gebruik meer maakt van een klassieke UHP lamp maar van twee Blauwe lasers als lichtbron. Verder gaat Epson nu voor het eerst ook echt gebruik maken van reflecterende panelen ipv de klassieke LCD panelen.
Ook nog als nieuwtje de 4k E-shift technologie die door een handig truukje een " hogere resolutie" op het scherm kan toveren.

Nog even snel de nadelen van een UHP lamp, minder lange levensduur, afnemende lichtintensiteit, en daarbij horend vershuiving van de stabiliteit van kleurtemperatuur en kleuren.
Dit brengt met zich mee dat iedereen die een beetje accuraat beeld wil behouden in principe ergens tussen de 1000 en 2000 uur zijn lamp gaat moeten vervangen. De effectieve levensduur die de fabrikant opgeeft is wel  degelijk langer vraag is echter hoeveel licht er nog rest en hoe accuraat de kleuren dan nog wel zijn?

Met de Laser zou dit, in theorie althans, tot het verleden moeten behoren, de laser zou in eerste instantie een heel stuk langer mee moeten gaan (tot 30000 uur, later hierover meer) maar ook een stuk stabieler moeten zijn in lichtopbrengst en kleur vershuivingen
Meer licht, stabieler licht, minder verschuivingen, reflecterende panelen, dat kan alleen maar een winnaar zijn toch?

De eerste indruk;

Bij het beoordelen van een projector kijk je in eerste instantie niet naar de looks van het toestel, maar het is een beetje zoals bij een vrouw (excuse me ) ik durf toch ook wel eerst even naar de verpakking te kijken alvorens de inhoud te beoordelen;-)


En met die verpakking is niets mis, de LS10000 is een stevig uit de kluiten gewassen toestel met alle rondingen op de juiste plaats, feit is wel dat je deze niet zomaar op een kastje of plankje zal kunnen plaatsen.
Alle aansluitingen zitten netjes achteraan en zijn mooi in het chassis verzonken, een mooi rooster dient als afdekplaat om de kabels netjes aan het zicht te onttrekken. Wat leuk is is dat dit verder geen invloed heeft op de afmetingen van het toestel .
De voorkant laat twee rooster voor de koeling zien en een mooi gemotoriseerde afdekplaat voor de lens.

Foto achterzijde

Foto voorzijde

Tijd voor het echte werk de stekker er in, en hoppa gas geven.
Iets wat we niet gewend zijn met klassiek projectoren valt hier wel direct op, instant licht op volle kracht. Geen opwarmtijden meer met onstabiele kleuren maar direct het volle pond.
We deden een eerste meting om later te kunnen vergelijken of er wel degelijk geen sprake was van wat kleurverschil tussen een "warme" en "koude " projector, dat bleek absoluut niet het geval te zijn.
De Epson heeft een aantal verschillende preset mogelijkheden met hun respectievelijke voor en nadelen. Voor ons is uiteraard belangrijk hoe goed het toestel de REC 709 norm kan neerzetten.
Uit ervaring weten we dat bij Epson de Natural stand meestal een zeer betrouwbare stand is om van start mee te gaan.
In deze unit is dat zelf een understatement, de metingen in deze stand laten een resultaat optekenen waar menig fabrikant alleen maar van kan dromen.
In een vorig schrijven haalde ik reeds het nut aan van een goede start preset en wat het nadeel kan zijn indien dit niet het geval is.
Na wat correcties kunnen we een zeer mooi resultaat neerzetten wat op papier althans  veelbelovend is, later zal blijken of dit zich ook laat merken in het beeld.

In een aantal paar reviews die ik las op forums in de VS en Duitsland  met pre productie toestellen werd er hier en daar geschreven over de wat lagere lichtopbrengst.
Ik ben het daar met onze eigen productie demo unit niet helemaal mee eens, ik "licht" het even toe ;-)
We deden drie metingen vanaf het scherm in gecalibreerde stand zonder dynamisch contrast opties of andere vormen van enhancements, op een Screen Research scherm van 2m80 breed, gain 1.0. Een kanttekening erbij dat dit een accoustisch transparant 4K scherm is met zwarte backing en dus enig verlies van een paar % met zich meebrengt.

Eco stand; 11,7 ftlmb =555 Lumen
Midden stand; 15,5 ftlmb =735 lumen
Hoogste stand; 20,0 Ftlmb=948 Lumen

Een zeer belangrijke opmerking hierbij is dat je bij een klassieke projector met lamp eventueel in het begin wel aan wat hogere waarden gaat komen maar deze zullen al snel afnemen naarmate de lamp ouder wordt.
Verlies van 15 % en meer na een paar honderden uur zijn normaal te noemen. Met deze laser zou je over een veel langere tijdspanne exact dezelfde lichtopbrengst kunnen houden en dat is een stuk belangrijker dan een één op één vergelijk met een nieuwe klassiek lamp projector.
De toekomst zal uitwijzen hoe lang deze laser effectief zijn beginwaarden gaat vasthouden, helaas kunnen we daar nu nog geen zinnig antwoord op geven maar het zal in ieder geval een heel pak meer zijn dan bij een uhp lamp

Iris or not?

Een ander puntje van aandacht dat nauw aansluit bij het lichtopbrengst verhaal is het gebruik van een iris zoals we die kennen van alle andere projectoren.
Bij deze LS10000 is de iris niet wat we gewend zijn, daar waar bij klassieke toestellen de iris bestaat uit een mechanisch geheel waarbij een diafragma op een motor opengaat of sluit naargelang de beeldinhoud is dat hier niet het geval.
Bij de Epson wordt handig gebruik gemaakt van het zeer snel kunnen "dimmen" van de lasers. Het heet dan ook niet meer iris maar Dynamic contrast, we vonden dit al eerder terug in de LED projector van bvb Optoma waar de output van de leds gemoduleerd werd in functie van het beeld.
Daar was het echter een ramp en gewoonweg onbruikbaar, tot mijn grote vreugde is er bij het gebruik van deze functie op de Epson geen enkel spoor te bekennen van het "zien werken " van dit systeem.
In tegenstelling tot een klassieke iris maakt deze functie ook totaal geen geluid meer omdat er geen motor of mechaniek aan te pas komt.

Over geluid gesproken, ook daar zit alles perfect zoals het moet zijn, ik heb op geen enkel moment het gevoel gehad van ventilatiegeluid dat te sterk was, ook niet in de hogere standen waar er meer koeling nodig is. De reden van dit lage geluid is vooral te danken aan het feit dat deze Epson voor een deel gebruik maakt van passieve koeling met heat pipes zoals we die ook in bvb computers terugvinden.

Plaatjes kijken;

Tijd om wat beeldjes te bekijken en te spelen met de verschillende instellingen, en die zijn er echt wel. Een aantal bruikbare en wat minder noodzakelijke dingen maar een ruime keuze in ieder geval.
Even getwijfeld of we direct voor een wow gevoel wilden gaan met een zeer goede transfer of net niet???
Ja mooi wel dus, na al dat meten en doen wil ik toch wel eerst hopelijk omver worden geblazen.
Even de Blu Ray van Oblivion erbij gehaald en in de Oppo gepropt, geen truukjes , geen Darby, geen 4K E-shift of Super resolution. ook nog even de Frame interpollatie uit laten staan en dan kijken.
Naast mij in de zetel hoorde ik een diep zucht, even kijken en ja hoor pretlichtjes in de ogen bij de collega van FWD magazine ;-).

Een kleine sprong in de tijd omdat heel wat mensen uiteraard deze machine naast de "echte "4k toestellen van Sony willen plaatsen voor een vergelijk en terecht ook omdat de prijs van de Epson toch aan de hoge kant is .
Wij hebben hier alle 4K modellen van Sony in huis gehad en toegegeven tegen een echte 4K machine moet de LS10000 wat prijsgeven.
Maar dan wel met de nodige uitleg erbij, de Sony VW500 zal op vlak van scherpte en met native 4k materiaal zeker de beter zijn, echter zijn prijs is dat ook.
De VW300 daarentegen is een heel ander verhaal, ik was van in het begin een beetje teleurgesteld in de contrastwaarden van de VW300. In onze totale batcave presteerde de TW9200 met gebruik van iris beter in zwartwaarden dan de Sony VW300.

Deze Epson doet het op vlak van contrast echt wel heel erg goed, ik haal even Collega Frank zijn bevindingen aan, het is geen JVC maar wel een verdomd goede prestatie op vlak van contrast.

Dus terug even naar Oblivion en de zucht van mijn collega naast mij, in onze compleet donkere ruimte laat de Epson zelfs in de Eco mode een dusdanige dynamiek zien dat je absoluut niet het gevoel hebt om "maar naar 550 lumen" te zitten kijken.
Het tegendeel is waar bij de zeer heldere film die Oblivion is moet je hier en en wat klassieke daar zelfs even knijpen met de ogen bij het schakelen van een wat donkerder beeld naar heldere passages.
De Frame interpollatie even op standje één gezet en zoals we dat bij Epson gewend zijn  werkt die ook hier weer zeer goed. Net de wat vervelende motion er uit gehaald zonder een vreemd gevoel te krijgen of artifacts te creeren.
Dat smaak hier wel degelijk een invloed heeft was duidelijk ton mijn collega zelfs op de hogere stand nog fan was van het geheel.
Nog even heel erg goed gezocht naar de werking van de Dynamic contrast optie maar geen van ons beiden kon deze bij het wisselen van licht naar donker zien werken.

Tijd voor wat extra opties dan maar, een tijdje geleden intoduceerde Epson hun versie van wat de tegenhanger van Sony's reality creation moet zijn nl; super resolution.
En bij deze LS10000 komt daar nog de 4K E-Shift bovenop, twee verschillende opties om het beeld "te verbeteren".
Net als bij Frame interpollatie het geval is geldt evenzeer bij deze vorm van "verbeteringen" dat je dit op twee manieren kanbenaderen.
Enerzijds heb je de pure technische benadering van," iets wat er niet is kan je niet verzinnen" anderzijds heb je de gewone kijkervaring die je al dan niet een beter gevoel geeft indien je dit soort van  extra's toepast.

Als je er testpatronen tegenaan gaat gooien en gaat spelen met de twee verschillende opties dan duiken er zeker in de standen die, zeg maar hoger zijn dan 2' heel erg snel negatieve zijeffecten op.  Echter zoals Frank ook reeds aanhaalde is er met het maken van een juiste balans een bijzonder goed compromis te vinden tussen wat puur technisch gezien niet overdreven is en beeldmatig gewoon een heel erg mooie verbetering is.

Dan maar wat lastiger beeldmateriaal in de speler gestopt, en wat klassiek testmateriaal erdoorheen gejaagd. Je kent ze wel, James Bond casino het shot met de trein en de bomen waar de Epson een geweldige doortekening in het zwart laat zien zonder "plat" te worden. Samsara wat in Imax is gedraaid en een mooie mix is van zeer gedetailleerde beelden, mooie close ups van gezichten, felle kleuren het was een feest om te zien.
The Dark Knigt  mocht ook niet ontbreken, en die zag dat het goed was ik hoor de hem in ieder geval mompelen ;-)

Aangezien 3D mijn collega van FWD magazine niet kon bekoren heb ik deze test dan maar s'avonds zelf nog even onder de loupe genomen.
Niet onbelangrijk is het feit dat deze LS10000 op 480 Hz draait in 3D, in tegenstelling tot de meeste andere toestellen (benQ dlp even niet meegerekend) is dit een hele verbetering wat ghosting betreft.

Lichtopbrengst in 3D is op ons 2m80 scherm in de Cinema 3D stand( wat niet de meest heldere is) zeker genoeg te noemen. Meer is altijd beter dus als je het niet erg vindt om kleurechtheid op te offeren voor lichtopbrengst kan je altijd naar de hoogste stand gaan.
Na wat tweaken met de instellingen van schermafmetingen en lichtopbrengst een zeer mooi 3D plaatje.

Tot zover voor vandaag, de rest komt er aan en neen jullie gaan nu geen twee maanden meer moeten wachten.

Tijd voor het 4K verhaal, op dit ogenblik is de markt heel erg onzeker als het over de nieuwe norm gaat. Er zijn een hoop zaken die op ons afkomen waar op dit ogenblik nog niet echt 100% zekerheid over bestaat. Dingen als high frame rate, high Dynamic range  een grotere color space. het zijn allemaal zaken die voorlopig nog niet duidelijk in de Ultra HD Blu Ray specs zijn opgenomen.
Maar goed voorlopig is dat ook niet voorhanden op de "echte" 4K toestellen, de LS10000 is wel uitgerust met de nieuwste en voorlopig enige Ultra HD HDMI specificaties zoals die nu voorhanden zijn.

Wat geeft dit nu als resultaat bij het spelen van 4K materiaal op dit toestel?  Een eerste ding valt wel op, er is geen mogelijkheid tot gebruik van frame interpollatie bij het bekijken van native 4K materiaal. Dat is voorlopig toch wel een minpuntje zolang we met 24 frames zitten, en ik vrees dat het ook in 4K nog wel even gaat duren voor hogere frame rates effectief beschikbaar zullen zijn voor de consument.

Los van deze opmerking ziet het aangeboden materiaal er wel verbluffend mooi uit, de goedkoopste native 4K projector van Sony, de VW300 zit ongeveer in dezelfde prijsklasse en zal op vlak van pure scherpte in native 4K wel een tik beter zijn maar verder dan dat gaat in een één op één vergelijking voor mij de Epson zeker met de beste papieren naar huis.

Als je hem met de VW500 vergelijkt dan is het een wat moelijker verhaal, deze zet een pak beter contrast neer dan de VW300, echter de prijs van de VW500 zit wel een heel pak hoger dan de Epson  en deze twee met elkaar vergelijken is dan ook weer niet helemaal eerlijk.

Zijn er dan ook nadelen aan dit toestel?

Die zijn er inderdaad ook wel, bij het spelen met de lens memory functie op ons 2:35 scherm stelden we vast dat er wel wat tollerantie zit tussen het schakelen van de verschillende geheugens.
Rampzalig is het niet maar goed, het nut van een memory functie is wel dat je zelf niet meer moet liggen bijregelen en dat laatste dient dus wel degelijk te gebeuren.
Voor mensen die op een 16:9 scherm kijken (en dat is toch de meerderheid) is dit uiteraard geen probleem maar ik had het wel graag juist zien werken.

Verder zat er ook een kleine fout in de convergentie, ik zeg klein omdat het over een halve pixel gaat maar daar zit hem nu net het probleempje. Je kan de convergentie wel aanpassen maar bij één tik op de knop gaat de fout de andere kant op en dan houd het verhaal op.
Ook dit is op zich niet echt een grote ramp aangezien dit op normale kijkafstand niet te merken is maar ik heb al beter gezien en dit zou ik graag opgelost zien.

Frame interpollatie in 4K weergave zou ook mooi meegenomen zijn, ik geef graag toe dat ik deze functie steeds meer en meer gebruik in zijn lage stand bij het kijken naar 1080P materiaal. Laten we hopen dat dit op het to do lijstje staat bij Epson voor een volgende generatie toestellen.

Een aantal reviewers vinden de lichtopbrengst aan de lage kant, dat is natuurlijk zeer persoonlijk en afhankelijk van de situatie. Zoals je in de meetresultaten kan zien valt het op een scherm van 2m80 echt wel bijzonder goed mee en door het dynamische beeld heb ik zelf geen enkel probleem hiermee.

Kopen of niet?

Tja deze Epson is niet de enige projector waar je als potentiele koper op dit eigenste moment kan over twijfelen. Voor we een voldoende keuze gaan hebben aan echte 4K films zijn we weer een hele poos verder. Wil je nu het onderste uit de beschikbare 4K kan halen zal je voor een Sony VW500 of hoger moeten gaan. Deze LS10000 zet voor het eerst een referentie neer met een alternatieve lichtbron dat, en de uitmuntende beeldprestaties zijn voor mij meer dan voldoende om dit toestel heel erg hoog op het lijstje te plaatsen.

Kijken is nog steeds de beste manier om jezelf te overtuigen, bij voldoende interesse organiseren we volgende week Zaterdag 20 Juni een demo dag waar iedereen welkom is.
Wel graag eerst even een seintje geven zo kunnen we alles netjes plannen.
We starten onder voorbehoud om 13h00 in onze demo ruimte in Breendonk.

[donaldk]

Preproductie modellen zaten juist rond de 1100 max, calibrated op kleine kleurruimte. Ze waren juist iets helderder, zoals je mag verwachten van tuned exemplaren, waarbij men niet naar de duurzaamheid hoeft te kijken.

Uh 3D kent toch maar een stand, de hoogste, daar schakelt ie automatisch naar over, volgens Epson?

[home@the movies]

Uh 3D kent toch maar een stand, de hoogste, daar schakelt ie automatisch naar over, volgens Epson?

Neen hoor er is de Dynamic stand waar hij in opstart en je hebt de keuze tussen omschakelen naar de 3D Cinemastand.

[home@the movies]

De review is ondertussen aangevuld