Akoestiekaanpassing in het kader van een stereoset

[Bas Akkerman]

Op dit topic ben ik bezig met het samenstellen van een stereoset van €7000,- (waar 2.0 filmweergave met een projector onderdeel van zal zijn). Ik heb daar de vraag gesteld of het zinvol is eerst de akoestiek aan te passen, voordat ik thuis sets ga beoordelen en uiteindelijk tot aanschaf overga. Tijdens mijn luistersessies heb ik verschillende luisterruimtes bezocht en gehoord. In verschillende mate was de akoestiek van deze ruimtes bepalend voor de manier waarop de sets geluidsweergave ten gehoord brachten. Daarnaast ben ik na het lezen van dit artikel nog meer geïnteresseerd geraakt in het nut en de mogelijkheden van akoestiekaanpassingen.
Centrale vragen van dit topic zijn: wat is het nut en effecten van akoestiekaanpassing, wat zijn de mogelijkheden en wat kosten de verschillende mogelijkheden?

Voor de duidelijkheid, ik kan een dedicated luisterruimte creëren. Dit heeft als nadeel dat de ruimte vrij beperkt is (daarover later meer) en als voordeel dat ik minder rekening hoef te houden met hoe mooi het wordt. Akoestiekaanpassingen zijn dus wat makkelijker toe te passen in deze luisterruimte dan dat ik bijvoorbeeld een stereoset in de huiskamer zou plaatsen.

Het gaat om een ruimte van 4.5 meter lang bij 3 meter breed. Aan één van de lange zijden is over bijna het gehele gedeelte een wand van schuifkasten geïnstalleerd. Dit is sowieso een vaststaande opstelling en kan ik niet wijzigen. Aan de andere lange zijde is een kastenwand geplaatst waar de pc in staat. Verder betreft het voornamelijk een kast met afwisselend vierkante open delen en van dezelfde maat lades. Er is aan één korte zijde een raampartij, aan de andere kant is er een blinde muur van beton, bekleed met zachter behang. De andere muren zijn bekleed met glasvezelbehang. De vloer is van laminaat met een standaard onderlaag voor appartementen. Vloer, muren en plafond zijn allen van beton, waarbij het plafond niet bewerkt is (alleen gestuct en geverfd).
Door de kasten aan de lange zijden, is de tussenruimte waar ik speakers neer kan zetten niet breder dan 2,0 meter.

Hier een plaatje en een panoramafoto (ben niet zo'n computertechneut dus mea culpa voor de kwaliteit):







Even wat berichten gekopieerd waar de discussie al mee was gestart:

"Hoi Bas, daar kan ik alleen maar een volmondig JA op antwoorden. Besef je echter wel dat e.e.a. van je budget gaat eten, zeker als je 't goed wilt doen en dus vooraf professioneel advies inwint van bijvoorbeeld de auteur van 't artikel waar je naar linkt. Toine heeft mij ook geadviseerd en ik kan zonder blikken of blozen zeggen dat 't de beste zet is geweest die ik heb gedaan en dan heb ik tot nog toe "alleen nog maar" 't plafond 'behandelt' (stap 1 van 3 en tussen quotes want 't is wel de grootste stap in mijn situatie)."

"Die redenering lijkt me heel juist. Wellicht iemand net kennis van akoestiek eens langs laten komen voor advies?

"Misschien dat ik hier eerst wat mensen een PM stuur en zo erachter kan komen hoeveel het minimaal kost. Ik heb wat financiële meevallertjes, dus het zou eventueel wel buiten het gestelde budget kunnen. Ervan uitgaande dat het echt een flink deel van de uiteindelijke muziekbeleving bepaalt, maar dat geloof ik wel. Het zou zonde zijn om niet het onderste uit de kan van €7.000,- te halen simpelweg door een verkeerde akoestiek"

"Ik denk dat als je hoogpolige vloerbedekking in je luisterkamer hebt, dikke gordijnen langs een gehele wand en enkele boekenkasten tegen de andere wanden je al heel ver bent wat akoestiek betreft. Eventueel nog enkele soundbaffle's aan de wand of plafond als reflecties hinderlijk zijn.
Akoestiek is zeker belangrijk, maar moet ook niet de kop kosten bij een set van 7K."

"Ik denk dat de kamer dan overgedempt is....."

"Zou kunnen, in elk geval lijkt mij het inroepen van professionele hulp (tegen betaling) niet in verhouding met een set van 7K (en de wetenschap dat het met wat 'stofjes' uitstekend kan)."

"Je moet wel een hele rampzalige akoestiek hebben wil je het niet redelijk goed voorelkaar krijgen met een kleed en de bestaande meubels, tenzij je grote glas oppervlakken hebt en een zeer strakke inrichting.
Maar dat is maar mijn mening natuurlijk. Smiley leuk topic btw Bas en ben benieuwd welke sets je gaat luisteren!"

"Quote; "Zou kunnen, in elk geval lijkt mij het inroepen van professionele hulp (tegen betaling) niet in verhouding met een set van 7K (en de wetenschap dat het met wat 'stofjes' uitstekend kan)."
"Zeer vreemde redenering, alsof er een grens bestaat waarboven 't opeens wel in verhouding is. Ik zou de investering eerder af laten hangen van of je naar je zin woont en van plan bent nog enige tijd te blijven wonen waar je woont, al zijn er natuurlijk ook verhuisbare oplossingen.
Anyway, een geoptimaliseerde akoestiek is zeer belangrijk. Tot je 't ervaart weet je eigenlijk niet wat je mist maar het mooie is dat 't niet uitmaakt wat voor set je neerzet om er direct te voordelen van te hebben. Ik zou bijna zeggen begin met de akoestiek en ga daarna een set kopen, ik ben echter realistisch genoeg dat 't meestal andersom gebeurd.
Hoe je de akoestiek ook aanpakt, je vaart blind zonder metingen of heel veel luisterervaring en daarom is een professioneel advies (of op z'n minst een advies van iemand die weet wat 'ie doet en ook weet welke maatregelen effectief zijn) zo ontzettend belangrijk."

"Even een analogie die ik denk ik niet verder hoef uit te leggen. Wink Stel je hebt een semi-verharde weg vol met kuilen en bulten, een Opel Astra zal er langzaam overheen kunnen rijden net als een Porsche GT3 RS. Je kan de weg oplappen door hier en daar wat kuilen op te vullen en wat bulten af te vlakken maar 't blijft behelpen. Asfalteer de weg en zowel de Astra als de GT3 RS zullen optimaal kunnen presteren waarbij de GT3 RS uiteraard veel beter zal presteren."
Quote: "Ik denk dat de kamer dan overgedempt is....."

"... En je hebt alleen het hoog en midden gebied aangepakt. Grote kans dat nu de problemen in het laag extra gaan opspelen!
De enige echte oplossing is meten en daarna bepalen waar demping nodig is."

"Als je dit financieel kan veroorloven uiteraard een mooie optie.
Ik vind zelf luisteren een uitstekende optie, als er zich dan een situatie voordoet die voor (jou persoonlijk) verbetering vatbaar is dan pak je dit aan."

"Ik ben ook van mening dat eerst de akoestiek aanpassen, dan de set testen en aanschaffen de juiste volgorde is. Neemt niet weg dat de kosten van de aanpassingen wel degelijk in verhouding moeten staan met de kosten van de set. Hoe groot het effect ook, als de aanpassingen €5000,- kosten vind ik dat niet meer in verhouding tot de rest. Lastige hiervan is dat meten, weten is. Anders ga ik zelf mijn akoestiek aanpassen met het idee goed te doen en vul ik het ene gat met het andere, of erger. En dat meten kan ik niet zelf.
Sam, de vraag is of je (gehoor) dit echt goed kan beoordelen. Want je hoort dan niet alleen de set óf de akoestiek, maar de beïnvloeding van en door beide. Als je dan eerst de set koopt en daar de akoestiek op aanpast, is de kans groot dat je die akoestiek weer moet aanpassen als je iets in je set aanpast. Ik ga hierbij vanuit dat je de geluidsweergave van de akoestiek als juist of onjuist kan bestempelen (waardes onder en boven een referentie) en de geluidsweergave van de apparatuur vooral in termen van smaak kan bespreken!

Mijn vraag is dus, heeft iemand een ruwe kostenraming of kan ik daar voor toch beter zelf contact opnemen met verschillende bedrijven? Ik maak hier anders misschien wel even een nieuw topic voor. Het laatste woord is hier nog niet over gezegd, vermoed ik..."

"Hallo Bas,
Een kostenraming is voor jouw situatie natuurlijk geheel anders dan mijn situatie dus ik denk niet dat er een richtlijn te bedenken is alszijnde een basis pakket one size fits all. Dat akoestiek goede dingen doet voor een set ben ik helemaal van overtuigd maar ik vraag me af of je de akoestiek zodanig kan krijgen dat dit als "nul" meting kan fungeren. Volgens mij heet dit een akoestiek dode kamer Huh? daar weten de heren op dit forum meer over want zover ga ik zelf nog niet. En dit lijkt me moeilijk te realiseren in een woonkamer."

"Sam, de vraag is of je (gehoor) dit echt goed kan beoordelen. Want je hoort dan niet alleen de set óf de akoestiek, maar de beïnvloeding van en door beide."

"Ik ben van mening dat we met een leuke hobby bezig zijn, spielerij.
Met een aangeklede (luisterkamer), tapijt of flink karpet, gordijnen, een boekenkast en eventueel op het gehoor een soundbaffle of diffuser wanneer je dit nodig acht is imo ruim voldoende om een uitstekende akoestiek te bewerkstelligen. Wanneer je dit voor elkaar hebt (en dat kan iedere b@*renl&l) dan mooie set neerzetten en genieten..."